Temperament to kluczowe pojęcia w psychologii, które pomaga zrozumieć, dlaczego ludzie zachowują się w określony sposób i jak różnią się między sobą pod względem swoich cech i reakcji. Temperament odnosi się do wrodzonych cech, które determinują nasze pierwotne reakcje na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Poznanie tego pojęcia, jest istotne dla zrozumienia ludzkiego zachowania i funkcjonowania. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się czym dokładnie jest temperament i poznać sposoby jego kwalifikacji.
Temperament - definicja
Według definicji temperament to wrodzony, genetycznie uwarunkowany sposób, w jaki jednostka reaguje na bodźce zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, które napotyka w swoim życiu. Jest to nieodłączny element naszej osobowości, który wyraża się poprzez różnorodne cechy emocjonalne, behawioralne i reaktywne.
W codziennym życiu temperament może być postrzegany jako swoisty filtr, przez który przepuszczamy nasze doświadczenia i reakcje. Każdy z nas ma swój unikalny sposób przetwarzania informacji oraz odpowiadania na różnorodne sytuacje. Cechy temperamentu mogą wpływać na nasze relacje z innymi ludźmi, sposób w jaki podejmujemy decyzje, a także na nasze samopoczucie i sposób radzenia sobie z trudnościami.
Co to znaczy, że ktoś ma temperament?
Kiedy mówimy, że ktoś ma temperament, odnosi się to do obserwowalnych cech osobowości, takich jak intensywność reakcji emocjonalnych, tempo reakcji, poziom aktywności oraz poziom przystosowania do zmian w otoczeniu. Osoby o silnym temperamencie mogą przejawiać wyraźne i często intensywne reakcje na różne sytuacje życiowe. Warto zwrócić uwagę, że posiadanie temperamentu może wpływać na sposób, w jaki jednostka radzi sobie z codziennymi wyzwaniami i stawia czoła trudnościom. Ważne jest, aby osoby o silnym temperamencie uczyły się radzić sobie z swoimi emocjami, rozwijały umiejętności samoregulacji oraz dbały o swoje dobre samopoczucie i relacje z innymi.
Zobacz także:
Jakie są typy temperamentu?
Typy temperamentu można sklasyfikować na podstawie różnych modeli i teorii. Cztery podstawowe typy temperamentu według tradycyjnego podejścia to: sangwinik, choleryk, melancholik i flegmatyk. Jednak współczesne teorie wyróżniają bardziej złożone typologie. Poniżej znajdziesz dokładne klasyfikacje poszczególnych typów temperamentu.
Rodzaje temperamentu według Hipokratesa i Galena
Hipokrates i Galen, starożytni filozofowie i lekarze, wyróżnili cztery podstawowe typy temperamentu: sangwinik (radosny, towarzyski), choleryk (energiczny, zdecydowany), melancholik (refleksyjny, introwertywny) i flegmatyk (spokojny, opanowany). Oto co charakteryzuje każdy z czterech podstawowych typów temperamentu według Hipokratesa i Galena.
Zobacz także:
Sangwinik
- Radosny i optymistyczny, zwykle ma pozytywne podejście do życia i łatwo znajduje radość w codziennych sytuacjach.
- Towarzyski i ekspansywny, otwartość na kontakty społeczne, interakcje, lubi być wśród ludzi i potrafi łatwo nawiązuje relacje.
- Skłonność do entuzjazmu, widzi świat w jasnych barwach, ma tendencję do bagatelizowania problemów.
- Ze względu na swoją ekspansywność i skłonność do poszukiwania nowych doznań, sangwinik może szybko się nudzić i nie lubi rutyny.
Choleryk
- Energetyczny i zdecydowany, pełen energii i determinacji w dążeniu do stawianych celów.
- Łatwo się denerwuje, może mieć skłonność do wybuchów gniewu lub frustracji, gdy coś nie idzie nie po jego myśli.
- Przywódczy, przejawia cechy lidera, jest stanowczy i potrafi szybko podejmować decyzje.
- Z powodu swojej wytrwałości i wysokich oczekiwań, choleryk może być wymagający w stosunku do siebie i innych.
Melancholik
- Refleksyjny i introwertyczny, ma skłonność do introspekcji i głębszych przemyśleń. O wiele częściej komunikuje się wewnętrznie niż zewnętrznie.
- Wrażliwy i empatyczny, czuły na emocje innych, potrafi zrozumieć ich punkt widzenia.
- Perfekcjonista, dąży do doskonałości, może być krytyczny wobec siebie i innych.
- Skłonny do melancholii, może czasem być podatny na smutek lub pesymizm, szczególnie gdy czuje się niedoceniony lub zraniony.
Zobacz także:
Flegmatyk
- Spokojny i opanowany, zazwyczaj zachowuje równowagę emocjonalną w różnych sytuacjach i nie da się łatwo wytrącić z równowagi, cechuje go stoicyzm,
- Niereagujący emocjonalnie, może wydawać się spokojny nawet w sytuacjach stresowych, co czasami może być postrzegane jako obojętność.
- Pragmatyczny i realistyczny, zwykle podejmuje decyzje na podstawie logicznego myślenia i faktów, unikając nadmiernego zaangażowanie emocjonalnego.
- Z powodu swojej spokojnej natury wolno reaguje, nawet na sytuacje wymagające natychmiastowej reakcji.
Rodzaje temperamentu według Pawłowa
Iwan Pawłow, rosyjski fizjolog, zaproponował podział temperamentu na trzy główne typy: sangwiniczny (aktywny, towarzyski), choleryczny (energiczny, zdecydowany) i flegmatyczny (spokojny, wyważony). Pawłow uważał, że różnice w temperamentach wynikają głównie z różnic w siłach pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego. W jego teorii, sangwinicy, flegmatycy (szczególnie podtyp zrównoważony powolny) i cholerycy (zwłaszcza podtyp zrównoważony ruchliwy) są uważani za osoby o silnym typie temperamentu. Natomiast według jego klasyfikacji, melancholicy są typem temperamentu słabego.
Rodzaje temperamentu według Jana Strelaua
W koncepcji temperamentu jako pojęcia dwuwymiarowego, opracowanej przez polskiego psychologa Jana Strelaua, temperament charakteryzują cztery główne cechy na poziomie energetycznym: aktywność, reaktywność emocjonalna, wrażliwość sensoryczna oraz wytrzymałość. W wymiarze czasowym temperament można opisać dwiema cechami: żwawość oraz perseweratywność.
Rodzaje temperamentu w prawdziwym życiu
Aby ułatwić zrozumienie różnic między poszczególnymi typami temperamentu, oto konkretne przykłady sytuacji, które mogą się rzeczywiście zdarzyć w życiu. Oto jak będę na nie reagować osoby o różnych typach temperamentu.
Zobacz także:
Życie towarzyskie - głośna, zatłoczona impreza
Wyobraź sobie, że jesteś na imprezie, na której jest mnóstwo ludzi, głośna muzyka i wiele rozmów. Osoba o temperamentach sangwinicznym będzie prawdopodobnie energiczna i ekspansywna, bawiąc się z różnymi grupami ludzi i ciesząc się atmosferą. Natomiast osoba choleryczna może przejawiać przywódcze zachowania, organizując aktywności lub prowadząc rozmowy. Melancholik może być bardziej zarezerwowany, skupiony na głębszych rozmowach lub obserwujący zachowania innych z dystansem. Flegmatyk z kolei może zachować spokój, nie angażując się zbytnio w emocje otoczenia, ale ciesząc się spokojnymi rozmowami lub obserwacją wydarzeń z boku.
Życie zawodowe - ważny projekt do wykonania w krótkim terminie
Załóżmy, że wszyscy pracownicy otrzymują pilny projekt do wykonania w krótkim czasie. Osoba o temperamencie cholerycznym może natychmiast przejąć kontrolę nad sytuacją, organizując zadania i motywując zespół. Sangwinik może być entuzjastyczny i pełen pomysłów, chcąc zaangażować wszystkich w dynamiczną współpracę. Melancholik może podejść do projektu z analizą i perfekcjonizmem, starając się zapewnić jak najwyższą jakość. Flegmatyk z kolei może zachować spokój i pragmatyzm, radząc sobie z zadaniem krok po kroku, unikając nadmiernego stresu.
Te konkretne przykłady ułatwiają zrozumienie, jak różne typy temperamentu mogą wpływać na nasze zachowania i reakcje w różnych sytuacjach życiowych.
Co to znaczy "mieć gorący temperament"?
Powiedzenie gorący temperament, odnosi się do osoby, która wykazuje intensywne, często impulsywne reakcje emocjonalne. Osoby o gorącym typie temperamentu mogą łatwo się denerwować, szybko tracić cierpliwość i przejawiać ekspresję emocji w sposób wyraźny i bezpośredni. Mogą być skłonne do wybuchów złości lub frustracji, które są szybko zauważalne przez innych. Tego typu osoby mogą także przejawiać entuzjazm lub radość w sposób intensywny i ekspresyjny. Istotne jest zrozumienie, że "gorący temperament" odnosi się do tendencji emocjonalnych danej osoby i może być jednym z aspektów jej osobowości, który wpływa na jej sposób interakcji z innymi i radzenie sobie z różnymi sytuacjami życiowymi.
Zobacz także:
Czym różni się temperament od osobowości?
Temperament a osobowość różnią się zakresem i charakterem cech, które obejmują oraz ich źródłem. Temperament to wrodzony zestaw cech, które wpływają na sposób, w jaki reagujemy na bodźce i doświadczenia w naszym otoczeniu. Temperament jest uwarunkowany biologicznie i ma tendencję do przejawiania się od wczesnego dzieciństwa. Obejmuje takie cechy jak reaktywność emocjonalna, aktywność, wytrzymałość czy wrażliwość sensoryczna. Temperament może być trudny do zmiany i ma znaczący wpływ na nasze funkcjonowanie, jednak nie obejmuje on bardziej złożonych aspektów osobowości, takich jak wartości czy przekonania.
Temperament, a osobowość
Osobowość to bardziej kompleksowe pojęcie, które obejmuje nie tylko wrodzone cechy temperamentu, ale również cechy i charakterystyki nabyte w toku życia. Osobowość to zbiór naszych przekonań, wartości, postaw, preferencji, tendencji zachowawczych oraz sposobów myślenia, odczuwania i zachowania się w różnych sytuacjach. Obejmuje również nasze relacje interpersonalne, sposoby radzenia sobie ze stresem, kreatywność i wiele innych aspektów życia psychicznego i społecznego. Wykonaj test 16 typów osobowości, aby dowiedzieć się, jak wygląda prezentuje się twoja osobowość według popularnej kwalifikacji.
W skrócie, temperament stanowi pewnego rodzaju podstawę osobowości, wpływając na pierwotne reakcje i tendencje, podczas gdy osobowość to bardziej kompleksowa struktura, która obejmuje zarówno wrodzone cechy temperamentu, jak i nabyte cechy charakteru i zachowania.
Zobacz także:
Wydaje się, że zarówno temperament, jak i osobowość, stanowią nieodłączną część codzienności i wpływają na wiele aspektów funkcjonowania. Odkrycie tych koncepcji może nam pomóc lepiej zrozumieć siebie i innych ludzi oraz prowadzić bardziej świadome i zrównoważone życie. Warto pamiętać, że zarówno temperament, jak i osobowość, mogą się zmieniać w miarę jak doświadczamy różnych sytuacji i zdobywamy nowe doświadczenia, co przekłada się na indywidualizm, wzbogaca naszą wewnętrze i przekłada się na większą elastyczność w życiu i relacjach międzyludzkich.
