Medytacja buddyjska jest pojęciem, które mieści w sobie nie tylko wiele różnych technik relaksacyjnych i oddechowych, ale również całą filozofię i styl życia, których uczyć możemy się od buddyjskich mnichów podążających śladami Buddy. Wyjaśniamy, na czym opiera się tradycyjna buddyjska medytacja oraz jak pochodzące z niej elementy mogą pomóc ci budować spokojną i satysfakcjonującą codzienność.

Na czym polega medytacja buddyjska?

Medytacja buddyjska jest terminem, który obejmuje wiele różnych technik medytacyjnych wywodzących się z tradycji buddyjskiej. Niektóre z nich zaadaptowane zostały współcześnie przez ludzi na całym świecie i wykorzystywane są w praktykach mindfulness. Tradycyjnie jednak buddyjska medytacja koncentruje się przede wszystkim na dążenie do oświecenia, która ma spłynąć na medytującego, gdy ten zdoła pojąć właściwą naturę rzeczy.

W tradycji buddyjskiej medytacja nie jest osobną praktyką, jest ona ściśle powiązana ze stylem życia trenującej ją osoby oraz stanowi przejaw całej życiowej filozofii. Rozpowszechnioną na zachodzie praktyką, która dość dobrze oddaje to, czym jest medytacja buddyjska, jest na przykład medytacja zen.

Jak medytują buddyści?

Medytacja buddyjska zgodnie z tradycją koncentruje się na dwóch kwestiach, a są to śamatha (zatrzymanie umysłu) i vipassana (wgląd lub rozpoznanie). Buddyjscy mnisi rozpoczynają praktykę od skoncentrowania się na jednym wybranym obiekcie czy doznaniu. Może być to przedmiot, który widzą, ich oddech, lub jakiegokolwiek doznanie zmysłowe, docierające do ich ciała. Zatrzymanie umysłu polega właśnie na pełnym skoncentrowaniu się na tej jednej kwestii, co sprawia, że nasza głowa może nieco odpocząć od biegu codziennych spraw.

Następnie przychodzi medytacja Vipassana, której celem jest zbudowanie głębokiego zrozumienia dla otaczającej nas rzeczywistości, ale również dla nas samych. Na tym etapie medytujący stara się zaobserwować wszystkie doznania, jakie docierają do jego zmysłów. Kluczem jest jednak skoncentrowanie się wyłącznie na obserwacji, bez oceniania oraz bez dłuższego zatrzymywania się na którejkolwiek z naszych obserwacji.

Choć śamatha i vipassana stanowią podstawę medytacji buddyjskiej, to pamiętaj, że istnieje bardzo wiele jej odmian, które mogą w różnym stopniu wykorzystywać zarówno umiejętność zatrzymania umysłu, jak i wglądu wewnątrz nas.

Zobacz także: 

Zobacz także:

techniki relaksacyjne

Techniki relaksacyjne. Twoja ścieżka do odnalezienia wewnętrznego spokoju
Przedwiośnie to czas odczytywania przyszłości

Przedwiośnie to czas odczytywania przyszłości. Masz czas tylko do 20 marca

Rodzaje medytacji buddyjskiej

Istnieje wiele różnych rodzajów medytacji buddyjskiej, które w różnym stopniu czerpią z tradycji przekazanej nam przez Buddę. Ich bogactwo jednak sprawia, że każdy może znaleźć wśród nich nurt dla siebie lub skorzystać z tego, który akurat najlepiej odpowiada na aktualne potrzeby.

  1. Metta (medytacja miłującej dobroci) skupia się na rozbudzaniu w sobie uczucia miłości, współczucia i życzliwości wobec siebie i innych żywych istot. Uczy nas ona miłości i szacunku do każdego, nawet naszych wrogów, a także pozwala odpuścić krzywdy i skupić się na pozytywnych uczuciach.
  2. Anapanasati to inaczej medytacja oddechowa, w której praktykujący całą uwagę koncentruje na obserwacji oddechu. Praktyka ta sprzyja wyciszeniu się, osiągnięciu spokoju i rozjaśnieniu umysłu.
  3. Vipassana Mahasi Sayadaw to intensywna odmiana techniki Vipassany, w której praktykujący obserwują różnorodne aspekty ciała i umysłu, aby zdobyć głęboki wgląd w siebie samych i w otaczający ich świata, oraz aby poznać i przezwyciężyć naturę cierpienia.
  4. Tonglen to dość ciekawa praktyka pachnąca z tybetańskiego buddyzmu, polegająca na absorbowaniu cierpienia innych i wysyłaniu im ulgi poprzez oddech. Jest dość trudna i może być praktykowana tylko przez bardzo doświadczone osoby.
  5. Zen (lub medytacja zazen) to wspomniana już praktyka medytacji siedzącej, charakterystyczna dla japońskiego buddyzmu zen. Polega na intensywnej i pełnej skupienia obserwacji umysłu i ciała, często połączona jest z szukaniem odpowiedzi na kōan (paradoksalne pytanie lub zagadkę).

Medytacja buddyjska krok po kroku

Ze względu na bogactwo różnych technik medytacyjnych wywodzących się z tradycji buddyjskiej należy zdawać sobie sprawę z tego, że praktyka może nieco różnić się, zależnie od tego na, jak nurt się zdecydujemy. Podkreślić należy, że są jednak pewne punkty wspólne, które łączą ze sobą wszystkie techniki i na które zwrócić powinniśmy szczególną uwagę.

  1. Wybór odpowiedniego miejsca jest kluczowy. Powinnaś znaleźć spokojny kącik, w którym nikt nie będzie ci przeszkadzała i w którym czujesz się swobodnie i komfortowo.
  2. Znajdź wygodną pozycję, która pozwoli ci przez jakiś czas pozostać bez ruchu. Niektóre techniki z góry zakładają, że medytujący siedzi lub leży, pamiętaj jednak, że nadrzędną wartością, jest tutaj twój komfort.
  3. Następnie powinnaś zamknąć oczy lub wybrać jeden punkt niedaleko ciebie, na którym skoncentrujesz wzrok. To pomoże ci ograniczyć docierające do ciebie bodźce.
  4. Skup się na oddechu, obserwuj, jak powietrze wypełnia i opuszcza twoje płuca. To kluczowy krok, którego nie powinnaś pomijać w żadnej praktyce.
  5. Być może w trakcie zauważysz, że twoje myśli zaczynają błądzić. Nie przejmuj się, jest to całkowicie normalne. Gdy tak się stanie, łagodnie zwróć swoją uwagę ponownie do oddechu.
  6. Praktykę tę możesz kontynuować tak długo, jak długo będziesz tego potrzebowała. Jeśli jednak jesteś osobą początkującą, staraj się, aby jednorazowa praktyka nie była zbyt długa, ponieważ mogłoby to prowadzić do przetrenowania.
  7. Jeśli zechcesz zakończyć medytację, zacznij od delikatnego poruszania palcami i kończynami. Rozprostuj się i przeciągnij. Weź kilka dodatkowych, głębokich wdechów i wydechów, a następnie podziękuj sobie za tę praktykę i otwórz oczy.
  8. Kluczem do sukcesu jest regularność. Staraj się medytować codziennie, nawet jeśli miałoby to być zaledwie kilka minut, Krótsze, ale częstsze sesje dadzą lepszy efekt niż długie, ale nieregularne.

Zobacz także: 

Medytacje buddyjskiego mnicha w życiu codziennym

Medytacja buddyjska może być rozumiana wyłącznie pod postacią kilku lub kilkunastu praktyki medytacyjnej. Należy zwrócić jednak uwagę na to, że jest ona czymś znacznie szerszym, a nauka z niej wyniesiona może zostać zaaplikowana niemal do każdej czynności. Wykorzystując umiejętności zdobyte podczas medytacji w życiu codziennym, możesz nie tylko zwiększyć swój spokój i poczucie bezpieczeństwa, ale też sprawić, że proste, automatyczne czynności staną się dla ciebie źródłem przyjemności. Aby to osiągnąć:

  • koncentruj się w pełni na tym, co aktualnie robisz;
  • staraj się w angażować wszystkie zmysły;
  • staraj się codziennie spędzić przynajmniej pół godziny na łonie natury;
  • trenuj świadomy oddech i koncentruj się na nim, ilekroć coś wytrąci cię z równowagi;
  • nie oceniaj zachowania innych ludzi;
  • nie oceniaj swojego zachowania i swoich reakcji;
  • pracuj nad zaakceptowaniem rzeczywistości, jednocześnie dążąc do budowania swojego wymarzonego życia;
  • ogranicz do minimum czas spędzony przed ekranem.

Na czym polega wiara w buddyzm?

Medytacja buddyjska jest tematem, który nie sposób rozważać w oderwaniu od buddyzmu. Buddyzm jako religia jest konceptem zupełnie odmiennym od scentralizowanych i dogmatycznych religii rozpowszechnionych w naszym regionie geograficznym. Koncentruje się przede wszystkim na praktyce i doświadczeniu. Jego głównym celem jest duchowy rozwój jednostki, a wiara w konkretne dogmaty jest raczej kwestią drugoplanową. Na zachodzie często kojarzony jest raczej jako filozofia i styl życia.

Medytacja jest ściśle powiązana z buddyzmem i stanowi podstawę rozumienia stojącej za nim teorii. Co ważne jednak może być ona praktykowana w oderwaniu od kontekstu religijnego. Obecnie różne techniki medytacyjne rozpowszechnione są pod nazwą mindfulness. Nurt ten, chodź czerpie z tradycji buddyjskiej, niewiele ma wspólnego z buddyzmem, a często w ogóle z jakkolwiek rozumianą duchowością, sytuując się bliżej psychologii i samorozwoju.

Zobacz także: 

Medytacja buddyjska a chrześcijaństwo

Ze względu na rozpowszechnienie chrześcijaństwa w naszym kraju, jedną z najczęściej pojawiających się obaw w kontekście medytacji buddyjskiej jest lęk, przed uczestniczeniem w praktyce pochodzącej z innej religii. Odpowiedź na pytanie o to, czy medytacja jest grzechem, brzmi: to zależy. Medytacja sama w sobie nie tylko jest dopuszczona, ale nawet zalecana przed ojców kościoła.

Istnieją specjalne techniki medytacyjne przeznaczone dla chrześcijan. Warto zauważyć również, że formy modlitwy takie jak różaniec czy litania są niczym innym, jak typowo religijną medytacją. Grzechem jest jednak w chrześcijaństwie oddawanie czci innym Bogom, czyli na przykład śpiewanie podczas praktyki mantr wychwalających Vishnu czy Shivę.

Jeśli pragniesz praktykować medytację w zgodzie ze swoimi przekonaniami religijnymi, polecamy wybranie typowo chrześcijańskiej formy tej praktyki duchowej. Przykładem może być tutaj medytacja ignacjańska, zaproponowana przez Ignacego Loyolę, której głównym celem jest pogłębienie wiary i budowanie jedności z Bogiem. Inną opcją jest też medytacja z aniołami, która czerpie z dogmatów religijnych chrześcijaństwa. Co ciekawe, często praktykowana jest również przez osoby zainteresowane szeroko pojętą duchowością, a nawet czarami.