Sytuacja bez wyjścia, czyli przytłaczająca i odbierająca poczucie sprawczości matnia, która sprawia, że nawet największy optymista traci niekiedy wiarę w to, że wszystko koniec końców obróci się na jego korzyść. Największe życiowe porażki, tragedie i kryzysy mogą przytłaczać, dlatego ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z tego, że zawsze jest jakieś rozwiązanie. Podpowiadamy, co możesz zrobić, aby w sytuacjach bez wyjścia poczuć się nieco lepiej.
Co to jest sytuacja bez wyjścia?
Sytuacja bez wyjścia to zwrot, którego używa się w mowie potocznej na określenie bardzo trudnego położenia. Opisuje on moment, kiedy wydawać by się mogło, że wszelka nadzieja już przepadła, a każda próba poprawy swojego losu z góry skazana jest na porażkę. Określenie to często może być stosowane też, aby dodać dramatyzmu sytuacji, która wcale nie jest aż tak straszna, a jedynie na pierwszy rzut oka wydaje się przykra lub przytłaczająca.
Należy zdawać sobie jednak sprawę z tego, że stwierdzenie to jest wewnętrznie sprzeczne, ponieważ sam fakt wystąpienia jakiegoś zdarzenia, zakłada, że pojawią się również jego skutki. Oznacza to tyle, że jakieś wyjście istnieje zawsze. Niestety niekiedy nie będzie ono odpowiadało naszym oczekiwaniom, a jego potencjalne efekty niekoniecznie przysporzą nam korzyści. To właśnie w potocznym rozumienia jest sytuacja bez wyjścia - sytuacja, która nie ma szans zakończyć się dla nas pomyślnie.
Zobacz także:
Przykład sytuacji bez wyjścia
Istnieją sytuacje, których rozwiązanie jest tak odległe w czasie, tak trudne lub zupełnie niezależne od nas, że z całą pewnością można nazwać je sytuacjami bez wyjścia. Podajemy kilka przykładów, które pomogą ci lepiej zrozumieć, o czym mowa.
Przykład 1
Sytuacja może wydawać się nam bez wyjścia, kiedy jej rozwiązanie znajduje się poza obszarem naszej kontroli i kiedy musimy zawierzyć innym ludziom lub ślepemu losowi. Przykładem może tu być choroba bliskiej ci osoby, która mimo pogarszającego się stanu zdrowia odmawia stosowania się do zaleceń specjalistów i nie słucha próśb osób, które się o nią troszczą. Rozwiązaniem jest zaakceptowanie faktu, że nie masz wpływu na decyzje i sposoby działania innych osób. Jednak myśl o tym jest tak bolesna, a poczucie bezsilności tak przytłaczające, że całą sytuację uznajemy za beznadziejną.
Zobacz także:
Przykład 2
Sytuacja bez wyjścia to też taka, której rozwiązanie jawi się nam jako na tyle trudne do zrealizowania, że uznajemy je za niemożliwe. Przykładem mogą tu być problemy finansowe takie, jak ogromny dług lub wpadnięcie w pętle zadłużenia, np. spłacanie jednej karty kredytowej drugą kartą kredytową. Zdobycie ogromnej kwoty na spłatę należności może jawić się jako karkołomne przedsięwzięcie, które wymagałoby od nas kilkunastu lat wytężonej pracy. W teorii to możliwe, w praktyce jest to jednak bardzo trudne.
Zobacz także:
Przykład 3
Sytuacją bez wyjścia może być też moment naszego życia, w którym mimo istnienia potencjalnych rozwiązań, nie posiadamy zasobów pozwalających na to, aby po nie sięgnąć. Przykładem może być tutaj kryzys psychiczny, np. głęboka depresja, zwłaszcza jeśli został on wywołany wydarzeniami, na które nie ma się wpływu i których w żadnym razie nie da się naprawić, takimi jak śmierć bliskiej osoby, nieodwracalna utrata zdrowia itp. Tego rodzaju wydarzenia mogą być na tyle przytłaczające, że zupełnie odbierają wolę walki i chęć szukania pomocy, nawet jeśli czysto teoretycznie istnieją rzeczy, które można zrobić (leki, terapia).
Co można zrobić w sytuacji bez wyjścia?
Niemal z każdej sytuacji istnieje jakieś wyjście, choć nie z każdego wyjścia będziemy tak samo zadowolone. Opisujemy kilka sposobów na to, jak poradzić sobie z trudnymi emocjami, które mogą pojawić się, gdy nic nie idzie po twojej myśli i jak ułożyć się z nimi na tyle, by móc przejść do działania i aktywnie kształtować swój los.
Pozwól sobie na emocje
- Rozwijaj świadomość swoich emocji, np. z pomocą takich praktyk jak pisanie w dzienniku, mapa emocji w ciele lub choćby konsultacje z psychologiem. Dzięki temu będziesz w stanie szybciej stwierdzić, jakie uczucia wywołuje w tobie dana sytuacja, a co za tym idzie, będziesz mogła lepiej się sobą zaopiekować.
- Zaakceptuj swoje emocje takimi, jakimi są. Ten punkt może brzmieć banalnie, ale w praktyce jest bardzo trudny. Pozwolenie samej sobie na przeżycie trudnych emocji jak złość, smutek czy lęk jest pierwszym krokiem do ich uwolnienia. Na tym etapie nie szukaj jeszcze rozwiązania i nie próbuj zmienić swojej perspektywy na bardziej optymistyczną - po prostu pozwól sobie czuć się źle.
- Gdy już oswoisz się z tymi emocjami, możesz zastanowić się, w jaki sposób je uwolnić. Co możesz zrobić, aby poczuć się lepiej? Może masz swoje ulubione techniki relaksacyjne? A może pomaga ci joga, gotowanie, lub jakieś manualne robótki?
- Nie bój się prosić o pomoc. Możesz poszukać wsparcia emocjonalnego u swojej rodziny lub przyjaciół. Jeśli ta opcja jest dla ciebie z jakiegoś powodu niedostępna, skorzystaj z terapii indywidualnej lub grupowej, albo sprawdź, czy w twojej okolicy istnieją jakieś grupy wsparcia.
- Czy jest coś, co mogłoby wpłynąć na zmianę twojej perspektywy na bardziej optymistyczną? Kiedy pogodzisz się już ze swoimi uczuciami, możesz przejść do szukania rozwiązań. Być może uda się dostrzec w nich pewną pociechę, a skupienie się na możliwych wyjściach z tej sytuacji odda ci poczucie sprawczości i kontroli.
Zobacz także:
Poszukaj rozwiązania
- Zaakceptuj swoje położenie - ten punkt może być czasem najtrudniejszy, ale musisz pogodzić się z punktem swojego życia, w którym jesteś obecnie, aby móc ruszyć naprzód.
- Jeśli nie możesz w żaden sposób wpłynąć na rozwiązanie, odpuść kontrole i pogódź się z tym, że na niektóre sytuacje po prostu nie da się mieć wpływu.
- Jeśli jest coś, co możesz zrobić, spróbuj znaleźć rozwiązanie. Ważne jest, abyś dobrze znała samą siebie, swoją tolerancję na stres i skłonność do ryzyka. Czasem dobre pomysły wymagają podjęcia odważnych kroków i musisz zdawać sobie sprawę z tego, czy jesteś na nie gotowa, czy wolałabyś raczej wybrać bezpieczniejszą opcję.
- Zrób jednoosobową burzę mózgu lub zaproś do niej kogoś, kto może ci pomóc. Pozwól swoim myślom płynąć i wynotuj wszystkie możliwe drogi, którymi możesz teraz podążyć, nawet jeśli w tym momencie wydają ci się one absurdalne. Przeczytaj swoje notatki i zastanów się, która z nich wydaje ci się najbardziej kusząca.
- Gdy już wybierzesz swój pomysł, zastanów się nad potencjalnymi ścieżkami jego realizacji. Tak jak wcześniej, wypisz wszystko, co przyjdzie ci do głowy i nie przejmuj się, jeśli na początku coś brzmi absurdalnie. Ponownie wybierz rozwiązanie, które wyda ci się najlepiej dopasowane do twoich potrzeb i charakteru.
- Poproś swoich bliskich o pomoc. Czasem poszerzenie swojego punktu widzenia o perspektywę osób niezaangażowanych bezpośrednio w sprawę może pomóc ci odnaleźć proste i skuteczne rozwiązanie, na które sama być może byś nie wpadła.
- Modlitwa w sytuacji bez wyjścia może pomóc ci odzyskać nadzieję. Jeśli jesteś religijna, poproś wsparcie Boga. Jeśli bliższe są ci inne formy duchowości, możesz zwrócić się o z prośbą o przewodnictwo do Wszechświata, Siły Wyższej lub Duchowych Przewodników.
- Zastanów się nad najgorszym możliwym scenariuszem. Choć brzmi to, jak rada typowego pesymisty, w istocie jest to trik często polecany przez psychologów. Pomaga on uświadomić sobie, że często, nawet jeśli ziści się to, czego obawiamy się najbardziej, świat będzie toczył się dalej, a my uświadamiamy sobie, że nawet mimo bólu, jaki wywołać może ta sytuacja, będziemy w stanie żyć i funkcjonować.
Jak wspierać innych w sytuacji bez wyjścia?
Jeśli pragniesz wspierać osobę, która znalazła się w podobnym położeniu, pamiętaj, aby zachować otwartość i empatię. Wspólne narzekanie może być satysfakcjonujące i oczyszczające, ale nie prowadzi do rozwiązania problemu. Z kolei natychmiastowe poszukiwanie wyjścia z matni, skupia się na logice i odbiera prawo do przeżycia smutku. Co można zatem zrobić?
- Empatyczna osoba w takiej sytuacji zwykle zaczyna od zakomunikowania bliskiemu, że jest przy nim, jeśli potrzebuje wsparcia.
- Kolejnym krokiem może być pytanie o to, jakiej formy wsparcia oczekuje osoba w kryzysie.
- Czasem wystarczy sama obecność i świadomość tego, że gdzieś blisko jest ktoś, kto nas nie ocenia.
- Jeśli bliska ci osoba poprosi o pomoc w znalezieniu rozwiązania, możesz zaproponować jej skorzystanie z któregoś z opisanych wyżej sposobów na uporządkowanie myśli i znalezienia drogi wyjścia z kryzysu.
- Pamiętaj, aby nie zostawiać bliskiej ci osoby samej z rozwiązaniem. Raz na jakiś czas zadawaj pytania, jak idzie jej z problemem i dawaj do zrozumienia, że wciąż jesteś obok, jeśli będzie czegoś potrzebowała.
- Zadbaj w tej sytuacji również o siebie. Nie bierz na siebie emocji drugiej strony i nie staraj się za siłę zmienić jej punktu widzenia.
- Pamiętaj, że nie jesteś odpowiedzialna za końcowy efekt. Jedynie od osoby w kryzysie zależy to, co i w jaki sposób zrobić, aby uporać się z trudną sytuacją. Nie obwiniaj się, jeśli twój bliski nie skorzysta z pomocy lub popełni błąd.
Zobacz także:
Cytaty o sytuacjach bez wyjścia
Nie ma sytuacji bez wyjścia - aby przekonać się o prawdziwości tej tezy, zapoznaj się z kilkoma inspirującymi cytatami. Możesz wracać do nich w chwilach zwątpienia, aby dodać sobie otuchy i nabrać sił do kolejnych działań.
- “Nie ma sytuacji bez wyjścia tam, gdzie jest człowiek, który posiada wolę walki i wytrwania, który jest opanowany, czujny i twardy”, Władysław Bartoszewski;
- W sytuacji bez wyjścia nawet cielę dobrze pływa, przysłowie tuwińskie;
- “Cierpliwość i wytrwałość mają magiczne działanie – dzięki nim trudności znikają, a przeszkody ulatniają się”, John Quincy Adams;
- „Wytrwałości, aby zmienić to, co zmienić można. Pogody ducha, aby pogodzić się z tym, czego zmienić nie można. I mądrości, aby odróżnić jedno od drugiego”, Marek Aureliusz;
- “W sytuacji bez wyjścia trzeba być odważnym”, Jordi Sierra i Fabra;
- “Nie płacz w liście, nie pisz, że los ciebie kopnął nie ma sytuacji na ziemi bez wyjścia, kiedy Bóg drzwi zamyka - to otwiera okno”, Jan Twardowski;
- “Dopóki walczysz, jesteś zwycięzcą”, św. Augustyn.
