Niesmak jest uczuciem, które w sposób szczególny zrozumieć można na poziomie fizycznym. Być zniesmaczonym można zarówno z powodu złego jedzenia, jak i złego zachowania. Niesmak nie jest jednak tylko celną metaforą – to ważne uczucie, które informuje nas zarówno o tym, że nasze granice zostały przekroczone, jak i o tym, gdzie one leżą.
Czym jest niesmak?
Niesmak w kontekście emocji jest dość nieprzyjemnym uczuciem, kojarzącym się z dezaprobatą, niezadowoleniem, a w skrajnych wypadkach oburzeniem. Pojawia się najczęściej, gdy ktoś przekracza naszą definicję przyzwoitości i dobrego smaku lub podważa powszechnie obowiązujące normy moralne. Towarzyszyć może mu złość i rozczarowanie oraz uczucie zawodu. Jeśli chodzi o emocje podstawowe, niesmak wywodzi się ze wstrętu, dlatego może pojawiać się również wtedy, gdy ktoś lub coś z powodu nieprzyjemnego zapachu, lub wyglądu działa na nas odpychająco.
Warto zdawać sobie sprawę z tego, że choć niesmak jest uniwersalnym uczuciem, którego doświadczają ludzie pochodzący ze wszystkich kultur, to normy określające to, co jest niesmacznym zachowaniem, mogą znacznie się między sobą różnić. Aby niechcący nikogo nie obrazić, warto sprawić to przed udaniem się w podróż lub spotkaniem służbowym z przedstawicielami innego kraju.
Zobacz także:
Co to znaczy mieć niesmak?
Mieć niesmak, znaczy tyle, co być zrażonym do jakiejś osoby z powodu jej niestosownego zachowania w przeszłości. Często używa się określeń takich, jak “niesmak pozostał”, które sygnalizują, że mimo upływu czasu, wspomnienie danej sytuacji wciąż wywołuje w nas dyskomfort.
Co to znaczy kogoś zniesmaczyć?
Zniesmaczyć kogoś oznacza sprawić, że ktoś z naszego powodu poczuł się niekomfortowo. Może chodzi na przykład o nieprzyzwoity, niechlujny wygląd, lub zachowanie, które wykracza poza granice dobrego smaku i ogólnie przyjęte normy moralne.
Zobacz także:
Zobacz także:
Dlaczego czuję niesmak?
Niesmak w kontekście emocji najczęściej wynika z dysonansu między tym, co uważamy za słuszne i dobre, a rzeczywistością, która często odbiega od naszych wyobrażeń. Każda z nas jest inna, dlatego też różne emocje, mogą towarzyszyć nam w innych momentach, jak również być wywołane innymi czynnikami. W pewnym sytuacjach jednak niesmak pojawia się wyjątkowo często.
- Kiedy ktoś przekracza wyznawane przez nas wartości i normy moralne lub jesteśmy świadkami sytuacji, która się w nich nie mieści.
- Obrzydzenie czynnościami fizjologicznymi, wyglądem, zapachem lub zachowaniem osoby, która robi przy nas rzeczy powszechnie uznane za tabu.
- Przekroczenie granic przyzwoitości, na przykład komentarze o podtekście seksualnym usłyszane od osoby, od której sobie tego nie życzymy lub w niestosownych okolicznościach.
- Niesmak może być również powiązany z fobią. Jeśli boimy się czegoś lub coś nas brzydzi, pojawienie się tego obiektu w naszym polu widzenia, może pozostawić niesmak.
- Gdy ktoś zawiódł nasze oczekiwania lub zdradził zaufanie, zwłaszcza jeśli zrobił to z premedytacją lub w szczególnie podły sposób.
- Niesmak może być też niejako zapośredniczony od innych osób. Jeśli osoba, na której nam zależy, została przez kogoś źle potraktowana, możemy odczuwać niesmak, empatyzując z naszym bliskim, który doświadczył krzywdy.
- Uczucie to może mieć też kontekst kulturowy, społeczny, rasowy lub klasowy i wiązać się z uprzedzeniami względem jakiejś grupy społecznej.
Jak rozpoznać niesmak?
Niesmak może przejawiać się na różne sposoby – pewne jego fizyczne objawy są dość uniwersalne i łatwe do rozpoznania, inne są indywidualne dla każdego człowieka i mogą znacznie się między sobą różnić. Mapa emocji w ciele jest jednym z popularnych narzędzi, które mogą pomóc ci nauczyć się rozpoznawać takie unikatowe reakcje. Poniżej przedstawiamy ogólny zarys emocjonalnych i fizycznych objawów niesmaku, które mogą stanowić dla ciebie punkt wyjścia.
- Niesmak przede wszystkim objawia się na twarzy. Zwykle towarzyszą mu wykrzywione w grymasie usta, zmarszczony nos oraz przymrużone oczy.
- Czasem odczuwające go osoby dodatkowo odwracają twarz lub lekko wycofują ją do tyłu, jakby chcąc odseparować się od tego, co wywołało to uczucie.
- Innym gestem może być charakterystyczne potrząsanie dłońmi lub próba symbolicznego odsłonięcia się nimi.
- Innymi fizycznymi objawami może być również ścisk w żołądku, wrażenie, że coś utknęło nam w gardle, dreszcze, suchość w ustach, ogólne nagłe osłabienie lub poczucie niemocy.
- Niesmak może również skutkować reakcjami behawioralnymi jak np. próba unikania kontaktu z obiektem naszego niesmaku, próba wpłynięcia na czyjeś niesmaczne zachowanie itd.
- Niesmak może być również powiązany z szeregiem innych emocji i współwystępować z objawami fizycznymi, które im towarzyszą. Najczęściej pojawia się z obrzydzeniem, rozdrażnieniem, dezaprobatą lub smutkiem. Koło emocji może pomóc ci zrozumieć zależności między tymi stanami.
- Ogólne obniżenie nastroju i trudne do określenia poczucie dyskomfortu mogą utrzymywać się jeszcze przez jakiś czas po tym, jak wystąpi bodziec, który wywołał niesmak.
Jak poradzić sobie z uczuciem niesmaku?
Na szczęście istnieją sprawdzone sposoby na to, jak poradzić sobie z uczuciem niesmaku. Pamiętaj, że każdy z nas jest inny, dlatego u każdego, zadziałać mogą nieco inne metody. Przetestuj je i obserwuj swoje reakcje, aby zdecydować, która sprawdza się najlepiej u ciebie. Pamiętaj również, że zawsze możesz skorzystać z pomocy psychoterapeuty czy psychiatry, lub też porozmawiać o swoim problemie z bliską osobą.
Rozpoznaj źródło
Kluczowe w walce z niesmakiem jest zrozumienie tego, skąd się bierze. Czasem może być on wywołany jednorazową sytuacją, ale najczęściej z powodu naszych indywidualnych uwarunkowań jesteśmy predysponowane do odczuwania go z konkretnych powodów. Staraj się dostrzec te schematy w swoich reakcjach. Jeśli będziesz wiedzieć, co wywołuje w tobie uczucie niesmaku, będziesz mogła skuteczniej sobie z nim poradzić.
Zrozum swoje reakcje
Większość emocji jest wywołana jakimś zewnętrznym lub wewnętrznym bodźcem. Jeśli nauczysz się rozpoznawać swoje reakcje, zrozumiesz, również skąd bierze się w tobie wstręt. Być może zachowanie, które cię zniesmaczyło, skojarzyło ci z nieprzyjemnym wspomnieniem z dzieciństwa? A może w jakiś sposób wywołało w tobie lęk? Już sama świadomość tego, jak działają wyuczone przez nas schematy, jest często uwalniająca.
Zobacz także:
Zastosuj techniki relaksacyjne
Jeśli poczujesz, że niesmak wytrącił cię z równowagi, możesz zastosować wybraną przez siebie technikę relaksacyjną. Zależnie od twoich potrzeb i okoliczności, w których się znajdujesz, sięgnij po rozwiązanie doraźne, które przyniesie ci natychmiastową ulgę (np. ćwiczenia oddechowe) lub wprowadź do swojej rutyny metody działające długoterminowo (np. pisanie w dzienniku).
Unikaj źródła niesmaku
Jeśli sytuacja i okoliczności na to pozwalają, możesz starać się unikać tego, co wywołuje w tobie niesmak. Jeśli jest on spowodowany na przykład niestosownym zachowaniem swojego współpracownika, w miarę możliwości możesz spróbować ograniczyć kontakt z nim jedynie do niezbędnej wymiany informacji lub spróbować porozmawiać z nim na ten temat. Czasem niestety unikanie może przynieść nam sporo problemów, w niektórych przypadkach jest wręcz niemożliwe, a w innych może nieść ze sobą konsekwencje społeczne.
Zaakceptuj źródło niesmaku
Akceptacja nie jest łatwa i często wiąże się z dużym wysiłkiem emocjonalnym. Są jednak wypadki, w których może być najlepszym sposobem na osiągnięcie spokoju. Czasami bodziec wywołujący nasz niesmak jest niemożliwy do usunięcia i nie pozostaje nic innego jak oswoić się z jego występowaniem.
Zobacz także:
Zmień perspektywę
Czasem zdarza się również, że cierpienie z powodu niesmaku jest wywołane naszą własną perspektywą, a jej zmiana może przynieść ukojenie. Być może to, co wywołuje w nas trudne uczucia, budzi nasz opór lub czego nie jesteśmy w stanie zaakceptować, jest opowieścią o nas samych? Prawda może być nieprzyjemna, a nawet bolesna, niekiedy jednak to nasze własne, wyuczone szkodliwe schematy są przyczyną naszego cierpienia, nie zaś jakkolwiek rozumiane zło czy krzywda pochodzące ze świata zewnętrznego.
