Nienawiść kojarzy się głównie z chęcią zemsty, potrzebą rozliczenia swoich krzywd lub ślepym fanatyzmem. Choć może ona niekiedy wyglądać w ten sposób, zacznie częściej, jest to ciche kłucie, które nie uwidacznia się na co dzień, a mimo to zatruwa nas swoim jadem. Wyjaśniamy, skąd bierze się nienawiść i jak sobie z nią poradzić.

Nienawiść - definicja

Nienawiść jest bardzo silnym uczuciem, często trudnym do zniesienia, które kojarzy się bardzo negatywnie i które może w pewnych wypadkach wywołać w naszym życiu ogromne szkody. Powiązane jest często z niechęcią, wrogością i odrazą, które wynikać mogą z kulturowych uprzedzeń, braku wiedzy na niektóre tematy oraz zaszłości kulturowych lub historycznych. Jej źródłem może być lęk, brak zrozumienia, frustracja. Często jest ona reakcją na wyrządzoną nam krzywdę lub emocjonalny uraz.

Nienawiść może, ale nie musi prowadzić do destrukcyjnych zachowań, takich jak: prześladowanie mniejszości, akty przemocy, znęcanie się psychiczne lub fizyczne, przemoc ekonomiczna, a nawet dyskryminacja na poziomie prawodawstwa. Często może ona wyrządzić również ogromne szkody w życiu osoby, która ją odczuwa. Ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i jeśli nie zostanie w odpowiedni sposób przepracowana, może prowadzić np. do zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych.

Zobacz także: 

Rodzaje nienawiści

Nienawiść może przyjmować różne formy i choć można wyróżnić kilka głównych sposobów, na które najczęściej kanalizuje się to uczucie, to odczuwanie go jest kwestią niezwykle indywidualną oraz może mieć różny stopień intensywności.

  1. Nienawiść rasowa wynika z różnic rasowych i etnicznych. Osoba wyraża przekonanie, że przedstawiciele jakiejś grupy są gorzej rozwinięci, zacofani, niewarci równego traktowania itp.
  2. Nienawiść wobec mniejszości seksualnych wiąże się z uprzedzeniem wobec osób LGBTQIA+ i nie zawsze przyjmuje ona formę jawnej agresji; może objawiać się na poziomie przekonań dotyczących codziennego życia osób z mniejszości seksualnych.
  3. Nienawiść religijna jest skierowana przeciwko wyznawcom innej religii niż nasza lub przeciwko wyznawcom jednej konkretnej religii, której ktoś nie toleruje mimo tego, że nie ma problemu z innymi wyznaniami.
  4. Nienawiść wobec którejś z płci, nazywana też seksizmem, oparta na przekonaniu, że któraś z płci jest lepsza.
  5. Nienawiść klasowa jest skierowana przeciwko przedstawicielom konkretnej klasy społecznej, może wynikać np. z pogardy wobec biednych, lub nieufności, czy zawiści wobec bogatych.
  6. Nienawiść polityczna skierowana jest przeciwko przedstawicielom ugrupowań politycznych, z których poglądami się nie zgadzamy.
  7. Nienawiść na tle wieku, znana również pod nazwą ageizm, może przybierać różnie formy dyskryminacji, np. rezygnacja z zatrudnienia dobrego kandydata ze względu na jego wiek.
  8. Nienawiść do konkretnej osoby skierowana jest przeciwko jednostce, która wyrządziła nam krzywdę. Często może wiązać się z pragnieniem odwetu, życzeniem zła itd.
  9. Nienawiść do samej siebie może wynikać z kompleksów, niezdolności do przebaczenia sobie błędów z przeszłości lub przynależności do grupy, którą uważa się za gorszą. Może zdarzyć się np., że osoba homoseksualna będzie jednocześnie homofobiczna, ponieważ z różnych powodów nie będzie w stanie zaakceptować własnej tożsamości.

Skąd bierze się nienawiść?

Nienawiść może mieć kilka różnych źródeł, a dokładne prześledzenie tego, w jaki sposób pojawia się w naszym życiu, może być dość trudne. Jest jednak kilka głównych powodów, które mogą wzbudzić w nas to uczucie.

  1. Doświadczenie krzywdy - przedstawiciel pewnej grupy, np. mężczyzna, głęboko nas skrzywdził, wywołując ogromną traumę. Od tej pory jesteśmy nieufne i z niechęcią podchodzimy do wszystkich przedstawicieli tej płci.
  2. Syndrom kozła ofiarnego - społeczność potrzebuje ofiary, którą jest w stanie obwinić za swoje krzywdy, np. trudności ze znalezieniem pracy z powodu napływu imigrantów.
  3. Brak zrozumienia - osoba nie jest w stanie wczuć się w położenie drugiej strony.
  4. Ograniczona wiedza - brak chęć do uczenia się o ludziach innych niż my sami, może sprawiać, że okopujemy się w błędnych tezach, ufając stereotypom.
  5. Wychowanie w nienawiści - jeśli grupa, w której dorastamy, od małego kształtuje nas w przekonaniu, że przedstawiciele innej grupy są gorsi, w przyszłości może być ciężko zdementować takie przekonanie.
  6. Osobiste kompleksy - czasem odczuwanie nienawiści względem pewnej grupy sprawia, że sami czujemy się moralnie wyżsi, lepsi itd. Zachowanie to może wynikać z niestabilnego lub słabego poczucia własnej wartości.
  7. Żałoba - doświadczenie straty i potrzeba odreagowania swojej krzywdy może być często powiązania z uczuciem nienawiści, np. w stosunku do zmarłej osoby, która przedwcześnie nas opuściła.

Pamiętać należy, że niezależnie od tego, jakie jest źródło naszych uczuć, nienawiść jest destrukcyjnym stanem, który jednak można przepracować, np. w trakcie terapii.

Zobacz także:

sennik mąż

Sen o mężu i jego interpretacja – dowiesz się więcej o waszym związku
Sennik zombie

Sen o zombie – jak interpretować nocne koszmary?

Przeczytaj również: 

Jak objawia się nienawiść?

Nienawiść może objawiać się na wiele różnych sposobów, a jej skutki mogą być ukierunkowane zarówno do wewnątrz (wyniszczając nas same), jak i do zewnątrz (czyniąc szkodę innym ludziom). Oto kilka alarmujących zachowań, których podłożem może być nienawiść w stosunku do pewnej grupy lub konkretnej osoby.

  • agresja słowna;
  • agresja fizyczna;
  • przemoc w internecie (tzw. cyberprzemoc);
  • prześladowanie;
  • groźby;
  • dyskryminacja;
  • wykluczanie z życia społecznego;
  • krzywdzące komentarze;
  • szerzenie propagandy nienawiści;
  • dehumanizacja (odmawianie członkom znienawidzonej grupy lub jednej znienawidzonej osobie cech ludzkich);
  • brak skłonności do dialogu, niechęć do pogłębienia swojej wiedzy na temat dyskryminowanej grupy.

Nienawiść do samej siebie jest równie wyniszczającym i trudnym uczuciem, które może zatruć nasze życie. Destrukcyjne zachowania, które mogą świadczyć o tym, że odczuwasz nienawiść do w stosunku do siebie samej to:

  • odmawianie sobie prawa do odpoczynku;
  • zaniedbywanie lub negowanie swoich potrzeb;
  • niskie poczucie własnej wartości;
  • autoagresja fizyczna lub słowna;
  • samosabotaż, czyli podświadome sabotowanie swoich sukcesów;
  • zaniedbanie zdrowia fizycznego lub psychicznego;
  • rezygnacja z tego, co sprawia nam radość;
  • perfekcjonizm wynikający z faktu, że nie czujesz się wystarczająco dobra;
  • niezdrowe mechanizmy obronne, np. uzależnienia;
  • zaniedbanie higieny osobistej.

Zobacz także: 

Co nienawiść robi z człowiekiem?

Nienawiść jest uczuciem destrukcyjnym, które może odbić się negatywnie zarówno na naszej psychice, jak i na wielu innych aspektach życia. Prowadzi ona do trudności ze zdrową regulacją emocji, podnosi poziom stresu, może być źródłem niezdrowych fiksacji na punkcie obiektu naszej nienawiści. Przeżywany w związku z nią stres wpływa negatywnie również na nasz organizm, obniżając odporność i zmniejszając naszą motywację do dbania o siebie.

Ma ona również opłakane skutki społeczne. Może sprawić, że zniechęcimy do siebie mnóstwo ludzi, skłonić nas do samoizolacji i zrezygnowania z kontaktów z bliskimi. Odczuwanie jej może również sprawić, że znajdziemy się w towarzystwie osób, które uważają tak samo, jak my, jednocześnie ograniczając w ten sposób swoje horyzonty.

Odczuwanie nienawiści sprawiać może również, że zatrzymamy się w miejscu. Może ono blokować nas przed rozwijaniem swoich pasji, obniżać wydajność w pracy itd. Często prowadzi również do zachowań autodestrukcyjnych jak nadużywanie alkoholu, celowe zaburzanie rytmu dobowego, samookaleczenia itd.

Jak radzić sobie z nienawiścią?

Na szczęście jest też dobra wiadomość – z nienawiścią można sobie poradzić. Przedstawiamy kilka sposobów na to, jak pracować nad sobą, aby w zdrowy sposób uporać się z tym przygniatającym nas ciężarem.

  1. Znajdź źródło swojej nienawiści i spróbuj zaakceptować fakt, że z jakiegoś powodu stała się ona częścią twojego doświadczenia.
  2. Staraj się poświęcić więcej czas, aby analizować i odczuwać swoje emocje podstawowe. Obserwuj, co dzieje się z tobą i twoim ciałem, kiedy zaczynasz odczuwać nienawiść. Samoświadomość może pomóc ci w kontrolowaniu szkodliwych odruchów.
  3. Pracuj nad empatią i staraj się poznać perspektywę drugiej strony.
  4. Poszerzaj horyzonty, ucz się, czytaj i słuchaj przedstawicieli grupy, która wywołuje w tobie negatywne uczucia. To pomoże ci dostrzec ich motywacje i zapobiegnie dehumanizacji.
  5. Dbaj o to, aby rozładowywać napięcie, jakie mogło zgromadzić się w twoim ciele z powodu negatywnych uczuć. Dobrze sprawdzą się w tym medytacja, sport, masaże.
  6. Praktykuj bezwarunkową akceptację dla siebie i osób, które wywołują w tobie trudne uczucia.
  7. Poszukaj wsparcia u ludzi, którzy przeszli podobną drogą i mogą podnieść cię na duchu swoim świadectwem.
  8. Zaangażuj się w działalność charytatywną, która pomoże ci poszerzyć horyzonty i poznać osoby o odmiennych poglądach.

Pamiętaj, że poradzenie sobie z tak trudnym uczuciem może być zadaniem, które zajmie ci miesiące lub lata. Daj sobie czas i ciesz się z każdego postępu. Jednocześnie, jeśli czujesz, że przejście przez ten proces samodzielnie może być dla ciebie zbyt trudne, nie bój się skorzystać z pomocy psychoterapeuty. W niektórych okolicznościach możesz też sięgnąć po poradę psychiatry i wypróbować farmakoterapię.