Medytacja jest praktyką wywodzącą się z buddyzmu, której korzenie sięgają tysięcy lat wstecz. W ostatnich dekadach przeżyła ona prawdziwy renesans również w innych kulturach, a także a stałe przeniknęła do codzienności ludzi zachodu. Czy jednak za jej sukcesem stoi coś więcej niż chwilowa moda? Wyjaśniamy, co daje medytacja i jakie są jej największe zalety oraz potencjalne zagrożenia.
Medytacja – co to jest?
Medytacja to praktyka mentalna, która polega na skupieniu uwagi na określonym obiekcie, intencji lub czynności w celu osiągnięcia stanu relaksu, jasności umysłu oraz osadzeniu się w bieżącej chwili bez wybiegania w przyszłość, oraz zamartwiania się przeszłością. W większości wypadków koncentruje się na wyciszeniu oraz zrównoważeniu oddechu, czego doskonałym przykładem może być medytacja zazen.
Istnieją też jednak inne formy medytacji, między innymi medytacja prowadzona, medytacja, w której wykorzystuje się mantry buddyjskie, czy medytacja ruchowa. Popularnością cieszy się również medytacja uważności, będąca częścią ruchu mindfulness. Ostatecznym celem medytacji jest osiągnięcie wewnętrznego spokoju i zwiększenie samoświadomości oraz poprawa ogólnego samopoczucia.
Zobacz też:
Medytacja – co daje?
Praktykowanie medytacji może przynieść nam najwięcej korzyści, jeśli jest regularne. Już kilka do kilkunastu minut dziennie może znacząco poprawić nasze zdrowie psychiczne, samopoczucie, a nawet wpłynąć na nasze ciało. Podkreślić należy, że nie liczy się długość praktyki, lecz jej efektywność. Lepiej jest więc medytować krócej, ale w większym skupieniu. Pamiętaj jednocześnie, że rozpraszanie się jest normalnym elementem praktyki – nie złość się, gdy ci się przytrafi. Z czasem nauczysz się w pełni skupiać się na medytacji na dłużej.
Medytacja nie musi być jednak elementem naszej codziennej rutyny, abyśmy zaczęli zauważać jej pozytywne skutki. Istnieją techniki medytacyjne, po które możesz sięgnąć za każdym razem, gdy dopadnie cię nagły atak stresu lub poczujesz lęk. Tego typu krótkie medytacje pomagają doraźnie pozbyć się napięcia, nie będą jednak miały większego wpływu na nasze zdrowie w dłuższej perspektywie.
Jaki jest cel medytacji?
Cel medytacji jest kwestią niezwykle indywidualną. Zależnie od potrzeb i celów osoby medytującej, można praktykować, aby:
Zobacz także:
- poprawić swoje samopoczucie;
- wpłynąć na zdrowie psychiczne i fizyczne;
- wejść na wyższe stany świadomości;
- uczynić z medytacji element praktyki religijnej;
- szybko i skutecznie rozładować stres i napięcie;
- uregulować cykl dobowy;
- odbodźcować się;
- poprawić swoją pamięć i koncentrację;
- doświadczyć elementów innych kultur (np.: kiedy naszej medytacji towarzyszy mantra);
- uzupełnić trening jogi, tai-chi itp.;
- wprowadzić do naszego życia mindfulness;
- otworzyć się na działanie intencji;
- wykorzystać medytację jako element manifestacji.
Po jakim czasie widać efekty medytacji?
Pojawienie się pierwszych efektów medytacji jest kwestią niezwykle indywidualną. Niektórzy mogą doświadczyć jej krótkofalowego wpływu bezpośrednio po zakończeniu praktyki. Innym zajmie się to kilka dni lub tygodni. Niekiedy zauważenie pierwszych efektów jest możliwe dopiero po miesiącach praktyki.
Z tego powodu niezwykle ważna jest regularność i determinacja, które pozwolą nam zbudować nawyk regularnej medytacji i nie zniechęcać się, jeśli nie zauważymy natychmiastowych efektów. Medytacje na każdy dzień pomogą nam wytrwać w postanowieniu, dzięki któremu po pewnym czasie zaczniemy również zauważać długoterminowe zmiany na lepsze, jakie pojawiły się w naszym życiu dzięki medytacji.
Przeczytaj też:
Co dzieje się z ciałem podczas medytacji?
Medytacja wpływa nie tylko na nasz umysł, ale też na ciało. Przede wszystkim poprawia ona ukrwienie i dotlenienie organizmu. Dzięki powolnym, głębokim i świadomym oddechom zwiększamy dopływ tlenu do mózgu i do wszystkich komórek w naszym ciele. Spokojny oddech pomaga również regulować tętno i pracę serca.
Praktykowanie medytacji wpływa też na poziom hormonów w naszym ciele. Prowadzi do obniżenia się poziomu kortyzolu w organizmie – hormonu odpowiedzialnego za odczuwanie stresu. Oprócz tego wpływa również na produkcję hormonu odpowiedzialnego za odczuwanie szczęścia, czyli serotoniny. Wspomaga również wydzielanie endorfin – hormonów powodujących uczucie ulgi i przyjemności.
Wpływ medytacji na mózg
Medytacja ma również ogromny wpływ na pracę naszego mózgu. Zwiększa między innymi aktywność w korze przedczołowej, która jest odpowiedzialna za podejmowanie decyzji, uwagę i samoświadomość. Jednocześnie zaś zmniejsza aktywność w amygdali, która sprawia, że nasz organizm reaguje na stres. Obniżenie jej aktywności redukuje tym samym objawy stresu i lęku.
Co daje medytacja?
Odpowiedź na pytanie, w czym pomaga medytacja, jest dość trudna, ponieważ w większości przypadków, będzie to kwestia niezwykle indywidualna. Zależnie od nurtu medytacyjnego oraz indywidualnych uwarunkowań ciała i umysłu, efekt może być nieco różny, np. mniej lub bardziej intensywny, w przypadku każdego z nas. Mimo to można wymienić kilka głównych korzyści, które będziesz w stanie zaobserwować w miarę regularnego praktykowania.
Redukcja stresu
Medytacja na uspokojenie cieszy się dużą popularnością i trudno się dziwić. Codzienność większości z nas jest wypełniona licznymi czynnikami stresogennymi, a skutki tego stanu rzeczy mogą być opłakane. Obniżenie poziomu hormonów stresu i oczyszczenie umysłu z myśli wywołujących w nas lęk są jedną z najczęstszych motywacji do regularnego praktykowania.
Poprawa zdolności poznawczych
Medytacja może nie tylko zredukować stres, ale też pomóc nam stać się bardziej produktywnymi. Poprawia pamięć i koncentrację, sprawiając, że jesteśmy w stanie wykonywać swoje codzienne obowiązki bardziej wydajnie. Praktykowana regularnie, krótka medytacja poranna, może pozytywnie wpłynąć na to, jak będzie wyglądała reszta naszego dnia. Świetnie sprawdzi się też medytacja w ruchu, która pomoże nam z samego rana uziemić się i pobudzić krążenie.
Poprawa samopoczucia
Dzięki medytacji możemy realnie wpłynąć na nasz sposób postrzegania rzeczywistości. Szczególnie pomocna jest w tej kwestii medytacja miłości, która otwiera nas na odczuwanie wdzięczności, nakierowuje na dostrzeganie pozytywów i pomaga wykreować wokół siebie kochające i wspierające środowisko. Przede wszystkim jednak uczy nas, jak stawiać siebie samą na pierwszym miejscu i jak podejść do siebie z miłością, współczuciem i delikatnością.
Zobacz też:
Wsparcie dla organizmu
Medytacja może też realnie poprawić nasze zdrowie fizyczne. Redukcja stresu wpływa na poprawę funkcjonowania naszego układu odpornościowego, dzięki czemu może z większą łatwością zwalczać atakujące nas choroby. Oprócz tego może ona też pomagać wyciszyć stany zapalne, czy obniżyć ciśnienie krwi. Medytacja uzdrawiająca może realnie pomóc nam w walce z niektórymi chorobami, przede wszystkim jednak sprawdza się prewencyjnie.
Lepszy sen
Regularne praktykowanie technik medytacyjnych może realnie poprawić długość i jakość naszego snu. Wieczorne medytowanie sprawia również, że zasypiamy szybciej, a nasz sen jest głębszy. Minimalizujemy też w ten sposób ryzyko wybudzania się w środku nocy. Medytacja mindfulness polegająca na skanowaniu swojego ciała w poszukiwaniu napięć i świadomym, powolnym rozluźnianiu mięśni, to jedna z najlepszych metod na poprawę swojego snu. Możesz wykonać ją, leżąc już w łóżku, ale pamiętaj, że szanse na to, że zaśniesz, zanim ją dokończysz, są całkiem spore.
Rozwój duchowy
Medytacja jest też często wykorzystywana przez osoby, których główną motywacją jest rozwój duchowy. Niektórzy chrześcijanie obawiają się jej, jednak zadając sobie pytanie, czy medytacja to grzech. Dlatego podkreślić należy, że różnorodne techniki medytacyjne mogą być wykorzystywane niezależnie od tego, w jaką siłę wyższą wierzysz, a także w wypadku, jeśli nie wierzysz w żadną.
Medytacja transcendentalna sprawdzi się u osób, które pragną nauczyć się pracy z energią oraz u stuprocentowych ateistów. Medytacja chrześcijańska, zgodna z kredo i promowana przez ojców kościoła, będzie idealna dla przedstawicieli wszystkich odłamów chrześcijaństwa. Medytacje z Aniołami, będą zaś rozwiązaniem dla każdego – mogą skorzystać z nich zarówno chrześcijanie, jak i osoby, którym bliżej do wszelakich odmian czarostwa.
Pomoc dla osób w spektrum
Odpowiednio dobrana medytacja może bardzo pomóc osobom nieneurotypowym, znajdującym się w spektrum autyzmu lub ADHD. Klasyczne jej odmiany mogą jednak spowodować więcej szkody niż pożytku, dlatego ważne jest, aby dopasować praktykę do potrzeb medytującej osoby. Medytacja w ruchu lub medytacja prowadzona sprawdzą się doskonale, dla tych, dla których wysiedzenie w miejscu i skupienie uwagi przez dłuższy czas jest niezwykłym wyzwaniem. Jeśli twoja pociecha znajduje się na spektrum, pomóc może specjalnie zaaranżowana medytacja dla dzieci.
Obejrzyj też:
Medytacja: skutki uboczne
Medytacja ma niezliczone korzyści zdrowotne dla naszego ciała i umysłu. Mimo swojej uniwersalności może jednak okazać się, że nie jest ona techniką dla każdego. Potencjalne skutki uboczne to:
- pogłębienie stanów lękowych lub depresji;
- obniżenie samopoczucia;
- skołowanie i poczucie odrealnienia;
- dezorientacja;
- drażliwość;
- fizyczny dyskomfort, np.: bóle mięśni, ból w plecach, migreny.
Negatywne skutki medytacji są najczęściej objawem przetrenowania. Narażasz się na nie, medytując za długo lub za często, dlatego zaleca się nie praktykować dłużej niż pół godziny dziennie. Mogą one jednak pojawić się również w momencie, kiedy twoja kondycja psychiczna była słaba, np. na skutek nieleczonej traumy, czy też zaawansowanej depresji lub stanów lękowych.
Również osoby nieneurotypowe, np.: na spektrum ADHD lub autyzmu, mogą w niektórych przypadkach doświadczyć powyższych objawów. Podkreślić należy jednak, że medytacja może przynieść im wiele korzyści – kluczem do sukcesu będzie tu jednak odpowiednie jej dopasowanie do wyjątkowych potrzeb medytującego.
Jeśli w miarę regularnego medytowania zaczniesz zauważać u siebie wspomniane skutki uboczne, przerwij praktykowanie i skonsultuj się z psychiatrą lub psychoterapeutą.
Zainspiruj się:
