Szacunek do drugiego człowieka powinien być podstawą każdej relacji - nie tylko tej głębokiej, która ma szansę rozwinąć się w przyjaźń lub miłość. Jeśli jednak szacunek należy się wszystkim bez wyjątku, to dlaczego czasem tak trudno jest nam obdarzyć nim innych ludzi? Wyjaśniamy, na jakich zachowaniach się skupić, a czego raczej unikać, aby inni czuli się przez nas szanowani i tym samym szanowali nas samych.

Co to jest szacunek do drugiego człowieka?

Szacunek do drugiego człowieka to uznanie jego wartości i ważności. Jest jednym z najważniejszych etycznych fundamentów regulujących relacje między ludźmi i sprawia, że traktujemy innych z godnością, a prawa człowieka ostrzegamy jako niezbywalne dobro. Co szczególnie istotne - szacunek nie jest czymś, na co powinno się zasłużyć. Należy się on każdemu niezależnie od jego statusu materialnego, miejsca na drabinie społecznej, rasy, wyznania, przynależności narodowej etnicznej, wieku, płci lub seksualności. 

Zobacz także: 

Utrata szacunku drugiej osoby

Co może sprawić, że ktoś traci nasz szacunek? Wszyscy jesteśmy tylko ludźmi i każdej z nas zdarza się, że na jej drodze stanie osoba, którą uznamy za niewartą naszego szacunku. Zwykle są to osoby, które wydadzą nam się odrażające moralnie, np. dopuścili się czynu, który jest według nas na tyle niegodziwy, że zupełnie stracili przez to w naszych oczach prawo do szacunku.

Szacunek mogą też stracić osoby, które znajdują się ponad nami w hierarchii, a których autorytetu żadną miarą nie jesteśmy w stanie uznać, np. apodyktyczny, niesprawiedliwy rodzic, niekompetentny szef, albo skorumpowany przedstawiciel władz. Często tracą go również osoby, które zawiodły nas w czymś tak sromotnie, że od tej pory nie jesteśmy w stanie traktować ich poważnie.

Utrata szacunku często wiąże się więc z faktyczną, domniemaną lub potencjalnie możliwą krzywdą, jaką mogło wyrządzić nam czyjeś zachowanie. Najczęściej jest wynikiem niemożności wybaczenia swoich krzywd.

Jak okazać szacunek drugiej osobie?

Szacunek można okazać na wiele różnych sposobów, przede wszystkim sprowadza się on jednak do traktowania innych w taki sposób, jakbyśmy sami chcieli być traktowani. Poniżej wymieniamy najważniejsze kwestie, o których należy pamiętać, kiedy chcemy okazać innym szacunek.

Zobacz także:

Sennik lekarz

Sennik: lekarz – uzdrowienie duchowe i fizyczne
Sennik teściowa

Sennik: teściowa – znaczenie snu z uwagi na relacje
  1. Traktowanie innych z równymi honorami, niezależnie od tego, kim są, np. zaproponowanie kawy zarówno szefowi działu, jak i asystentowi, z którym przyszedł na spotkanie.
  2. Każdy człowiek ma prawo do godności osobistej, a szacunek możemy okazać, np. rezygnując z komentarzy, które mogłyby wprawić kogoś w zakłopotanie lub wywołać wstyd.
  3. Szacunek wymaga również pewnej delikatności w relacjach międzyludzkich, która może polegać np. na pozwoleniu innym na zachowanie swoich tajemnic i nienaciskanie na nich, aby je zdradzili.
  4. Ważny jest też szacunek dla czyjegoś czasu, np. niespóźnianie się, nieprzetrzymywanie ludzi, którzy muszą już iść lub niewymuszanie spotkań, na które nie mają ochoty.
  5. Niezwykle ważny jest też szacunek dla granic innych. Jeśli ktoś prosi nas o coś, co jest dla niego szczególnie ważne i prośba ta w żaden sposób nie wpływa negatywnie na nas samych, powinniśmy ją uszanować.
  6. Szacunek można okazać swoimi czynami, np. zachowując odpowiednie maniery, czy będąc skłonnym do pomocy.
  7. Słowa mówią równie wiele - elegancki język oraz stosowanie odpowiednich tytułów i zwrotów, jeśli są one wymagane, pomogą nam pokazać, że szanujemy naszego rozmówcę.
  8. Oznaką szacunku jest również styl komunikacji - prosty, przejrzysty, pozbawiony agresji, ale asertywny. Pamiętaj, że podważanie czyjegoś zdania samo w sobie nie oznacza braku szacunku, o ile sposób, w jaki to zrobisz, będzie odpowiedni.

Jak wygląda brak szacunku?

Brak szacunku jest zwykle dość oczywisty i stosunkowo łatwo go wyczuć. Poniżej znajdziesz listę zachowań, które mogą świadczyć o tym, że ktoś cię nie szanuje.

Stosowanie technik manipulacyjnych, jak np. efekt kameleona w celu nakłonienia innych do rzeczy, na które normalnie by się nie zgodzili.

  • Nie pozwalanie komuś na to, aby swobodnie się wypowiedział.
  • Bagatelizowanie czyichś uczuć i emocji.
  • Wmawianie innym, że są słabsi, gorsi, gorzej predysponowani do pewnych czynności.
  • Spóźnienia, nieprzychodzenie na spotkania, odwoływanie w ostatniej chwili (o ile nie jednorazowy, losowy wypadek).
  • Celowa i w pełni świadoma zdrada czyjegoś zaufania.
  • Ignorowanie osób, które proszą o pomoc.
  • Krzyki, przekleństwa i brak konstruktywnej komunikacji.
  • Wymaganie od innych ślepego posłuszeństwa.
  • Dawanie innym do zrozumienia, że są gorsi np. z powodu przynależności do mniejszości.
  • Ignorowanie czyichś preferencji, potrzeb i granic.
  • Praktykowanie zachowań wykraczających poza ogólnie przyjęte normy dobrego wychowania.
  • Nie korzystanie ze zwrotów takich jak „Proszę”, „Dziękuję” i „Przepraszam” w sytuacjach, które by tego wymagały.
  • Dyskryminowanie kogoś kosztem kogoś innego, np. lepsze traktowanie jednego z dzieci, faworyzowanie wybranego pracownika itp.

Zobacz także: 

Zdarza się jednak, że objawy braku szacunku są o wiele lepiej zakamuflowane, a czasami przybierają wręcz formę pasywnej agresji. W takiej sytuacji najlepiej jest, abyś zdała się na swoją intuicję. Jeśli czujesz, że coś może być nie tak, zapytaj osobę, którą podejrzewasz o brak szacunku o jej intencje i motywy. Oczywiście nie masz gwarancji, że udzieli ona szczerej odpowiedzi, ale da ci to okazję do tego, żeby obserwować jej reakcję oraz dać do zrozumienia, że przejrzałaś jej zachowanie.

Jak wytłumaczyć dziecku, czym jest szacunek?

Szacunek do drugiego człowieka jest czymś, co empatyczna osoba często uznaje za oczywiste. Podkreślić jednak należy, jak ogromną wagę ma to, co wynosimy z naszego domu. Podpowiadamy co zrobić, aby twoje dziecko dobrze zrozumiało, czym jest szacunek.

  1. Zacznij od wyjaśnienia w prostych słowach, jak sama rozumiesz szacunek.
  2. Możesz wesprzeć się przykładami, które pomogą twojemu dziecku lepiej rozumieć abstrakcyjne definicje.
  3. Dzieci uczą się przez obserwację, dlatego najważniejsze jest, abyś sama okazywała szacunek zarówno innym ludziom, jak i twojemu dziecku.
  4. Reaguj na bieżąco. Jeśli uczestniczycie w sytuacji, w której ktoś okazał komuś szacunek, zwróć na to uwagę swojej pociechy.
  5. Możesz zrobić to samo, w przypadku, gdy zaobserwujecie u kogoś brak szacunku i podkreślić, że jest to zachowanie, którego ty nie popierasz.
  6. Zachęcaj malucha do okazywania szacunku innym tak, aby miał okazję zrozumieć go w praktyce.
  7. Chwal dziecko, gdy zachowa się w odpowiedni sposób.

Co szczególnie ważne, zwróć uwagę, aby nie utrwalać w dziecku zachowań wynikających z bezwolnego posłuszeństwa i nie chwal go, gdy zachowało się „grzecznie” mimo tego, że sytuacja przekraczała jego granice. Staraj się znaleźć złoty środek między nauką szacunku do innych a poczuciem autonomii.

Zobacz także: 

Cytaty o szacunku do drugiego człowieka

Poniżej znajdziesz kilka inspirujących cytatów o szacunku do drugiego człowieka, a także o szanowaniu samej siebie. Być może zainspirują cię do głębszych rozważań nad twoją wlasną definicja tego słowa.

  • „Prawdziwą wartość ma jedynie szacunek wroga.”, Antoine de Saint–Exupéry;
  • „Żeby zaakceptować szacunek innych ludzi, trzeba mieć mądre serce, bo łatwiej przyjąć pogardę niż miłość.”, Francesc Miralles;
  • „Bądź zadowolonym ze zwyczajnego bycia, kim jesteś, bez porównywania się do innych i konkurowania z nimi, zaskarbiasz sobie powszechny szacunek.”, Lao Tsy (Laozi);
  • „Szacunek dla samego siebie to określenie coraz mniej popularnego stanu duchowego. W każdym razie jako cnota szacunek dla siebie kompletnie wyszedł z mody.”, Jostein Gaarder;
  • „Kochajcie siebie. To nie jest egoizm. to jest siła. Jeżeli wy będziecie kochać siebie i siebie szanować, inni też tak będą robić. Jeżeli wy będziecie szczęśliwe, zarazicie tym szczęściem innych.”, Magdalena Witkiewicz;
  • „Tylko szanując samych siebie, można oczekiwać szacunku od innych, tylko zawierzając sobie samym, można być wiarygodnym dla innych.”, Oriana Fallaci;
  • „Mój sposób jest taki: zawsze zakładam, że mam do czynienia z kimś godnym szacunku. Z kimś, kto ma dobrą wolę. I słowo wam daję, chłopaki, ludzie tacy właśnie się stają, kiedy się w nich wierzy.”, Małgorzata Musierowicz.