Korzystne zmiany w kodeksie rodzinnym

Zmiany, które obowiązują od czerwca, mają na celu dobro dziecka, gdy jest niepełnoletnie, a także rodziców, gdy syn lub córka może już na siebie zarobić.

■ Opieka nad dzieckiem po rozwodzie rodziców

Do tej pory po rozwodzie rodziców sąd przyznawał prawo do opieki i wychowania latorośli im obojgu. W praktyce wspólna władza była często tylko fi kcją, a czasem służyła jako narzędzie dokuczenia sobie nawzajem. Nowy kodeks dla dobra dziecka i ułatwienia codziennej opieki nad nim prawo do opieki przyznaje jednemu z rodziców. Ale drugie będzie miało obowiązek utrzymywać kontakty z potomkiem. Jeśli tego zaniecha, może zostać pozbawione władzy rodzicielskiej. Prawo do opieki otrzyma ten z rodziców, który o to wystąpi lub z którym dziecko zostanie po wyprowadzeniu się partnera. Sąd może też wziąć w tej sprawie pod uwagę zdanie są samego dziecka (o ile pozwala na to jego rozwój umysłowy i stopień dojrzałości). Prawo zajmowania się dzieckiem może być przyznane obojgu rodzicom tylko wtedy, gdy oboje wystąpią o to do sądu i przedstawią porozumienie – gdzie dziecko będzie przebywać i jak będą wyglądały jego kontakty z rodzicami. Choć, wg. nowych przepisów, codzienną opiekę nad potomkiem sprawować ma jedno z rodziców, oboje mają obowiązek utrzymywać z nim kontakt (choćby przez telefon czy internet). Nowy kodeks daje też prawo skorzystania z pomocy psychologa i mediatora, jeśli rodzice nie mogą samodzielnie porozumieć się i ustalić, jak będą dzielić się opieką nad dzieckiem.

■ Zmiany dotyczące ojcostwa

Ojcowie dostali prawo do wystąpienia o zaprzeczenie ojcostwa aż do ukończenia przez dziecko 18 lat. W razie wystąpienia między kobietą i mężczyzną różnicy zdań, kto jest biologicznym ojcem, o ojcostwie będą decydować wyłącznie testy DNA. Natomiast jeśli mężczyzna chce uznać swoje ojcostwo, to nawet jeśli nie jest mężem matki dziecka, wystarczy, gdy złoży oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, a matka dziecka je potwierdzi w ciągu trzech miesięcy. Dotąd ojcem dziecka kobiety zamężnej był automatycznie jej mąż, nawet jeśli żyła z nim w separacji – aby więc jako ojca wpisać kogoś innego, trzeba było zakładać sprawę w sądzie. Istotną zmianą jest też możliwość uznania dziecka przez niepełnoletniego ojca. Jeżeli nie ma on 18 lat, lecz ukończył 16, może uznać dziecko bez potrzeby ubiegania się o zgodę swoich rodziców (czyli dziadków dziecka) albo opiekunów. Musi jedynie złożyć oświadczenie przed sądem opiekuńczym.

■ Krócej alimenty dla dzieci

Nowe przepisy dają też rodzicom pełnoletnich dzieci prawo niepłacenia im alimentów, jeśli oboje – albo jedno z nich – jest w ciężkiej sytuacji materialnej, a łożenie na potomka wiązałoby się z nadmiernym obciążeniem. Zwłaszcza gdy dziecko jest sprawne, zdrowe i nie uczy się ani nie pracuje i nawet nie próbuje samodzielnie się utrzymać. Przed zmianą kodeksu tylko sąd mógł ich zwolnić z tego obowiązku. Obecnie to dziecko, które nadal będzie chciało otrzymywać od rodziców pieniądze, musi udowodnić, że obowiązek alimentacyjny nie stanowi dla nich nadmiernego uszczerbku, natomiast ono samo dokłada wszelkich starań, by móc samodzielnie się utrzymać.