Te zaburzenia odżywiania mogą skończyć się dla nas tragicznie [OKIEM EKSPERTA]
Zaburzenia odżywiania są poważnymi zaburzeniami, które nieleczone mogą prowadzić do utraty zdrowia lub życia, wszystkie są wyniszczające i wyczerpujące organizm. Nasz ekspert wyjaśnia na czym dokładnie polegają.
- Gabriela Bajor, psycholog, psychoterapeuta Osrodek CENTRUM
Zaburzenia odżywiania
Kiedy w latach 90-tych pokazy mody i okładki czasopism opanowały chude modelki, nastała wszechobecna moda na szczupłość. Z czasem zaczęto zauważać, że to pragnienie może mieć swój tragiczny koniec i zaczęto mówić o tym głośno używając hasła: „anoreksja”. Dzisiaj zdecydowanie więcej niż o anoreksji, mówi się o wzroście otyłości, niezależnie od miejsca na naszym globie. Czy anoreksja i otyłość to dwa zupełnie inne światy? Czym są tak naprawdę zaburzenia odżywiania i po czy poznać, że coś niepokojącego dzieje się z nami lub bliską nam osobą.
Zaburzenia odżywiania (jak każde inne zaburzenia) są jakimś utrwalonym dysfunkcjonalnym wzorcem zachowania, związane są z ogromnym lękiem i dużymi zniekształceniami poznawczymi. Anoreksja jest zaburzeniem odżywiania to otyłość jest mówiąc ogólnie skutkiem jakiegoś działania/sytuacji, a nie zaburzeniem samym w sobie. To nie znaczy też, że każda osoba bardzo szczupła lub mająca nadwagę ma zaburzenia odżywiania.
Zaburzenia odżywiania są poważnymi zaburzeniami, które nieleczone mogą prowadzić do utraty zdrowia lub życia, wszystkie są wyniszczające i wyczerpujące organizm. Każdemu z nas zdarza się zjeść kawałek czekolady na poprawę humoru, innym razem odmówić kolacji, bo dbamy o linię, czy zobaczyć w lustrze kilka fałdek. Jeśli jednak sytuacje te powtarzają się nagminnie i zaczynają wpływać na nasze życie lub wręcz przejmować nad nim kontrolę, determinują nasze samopoczucie i aktywności, warto poszukać pomocy u specjalisty. Im wcześniej złapane, tym większa szansa na poprawę stanu zdrowia zarówno psychicznego jak i fizycznego.
W naszej galerii ekspert z Ośrodka CENTRUM wyjaśnia podstawowe zaburzenia odżywiania: anoreksja, bulimia i zaburzenia odżywiania inaczej określone.
1 z 3
Anoreksja
Aby zdiagnozować np. jadłowstręt psychiczny (Anorexia Nervosa) musi nastąpić celowa utrata wagi, często (ale nie koniecznie) do poziomu niedostatecznej masy ciała (zwykle przyjmuje się BMI≤17). Osoba z tym zaburzeniem odmawiając sobie konsekwentnie jedzeni, w końcu traci w ogóle apetyt. Niewystarczająco więc odżywia organizm, co skutkuje w dłuższym czasie znacznym pogorszeniem stanu zdrowia. Liczy kalorie, kontroluje posiłki, nadmiernie ćwiczy. Towarzyszy temu bardzo silna obawa o wzrost wagi i głodzenie się poprzez nadmiarową kontrolę wagi, aby nie poszła w górę (wymioty, środki przeczyszczające, zjadanie nasączonych wacików). Występują zniekształcenia w obrazie własnego ciała (postrzeganie bardzo negatywne) zarówno w kwestii masy ciała jak i jego kształtu oraz przecenianie znaczenia swojego wyglądu. Temu zaburzeniu towarzyszy perfekcjonizm, cechy osobowości anankastycznej, bierno-zależnej, histrionicznej i maksymalna kontrola nad tym co jem i co robię, wszystko kręci się w okół niedostatecznie małej wagi. Często osoby te pochodzą z rodzin, gdzie występują nieprawidłowe relacje zarówno pomiędzy rodzicami jak i w relacji rodzic-dziecko. Występuje sztywność relacji, często z dominująca, agresywna matką. Osoby te nie mają wpływu na nic i jedzenie staje się pierwszą i nierzadko jedyną strefą w życiu, którą mogą same kontrolować.
2 z 3
Bulimia
Innym zaburzeniem odżywiania jest żarłoczność psychiczna (Bulimia Nervosa). Bulimia to balansowanie pomiędzy głodzeniem się, objadaniem się oraz zachowaniami kompensacyjnymi mającymi zapobiec wzrostowi wagi np. wymioty, przeczyszczanie, etc. Osoba chora na bulimię również przecenia znaczenie własnego wyglądu i stara się go kontrolować, jednak występują nawracające epizody objadania się, które charakteryzują się obiektywnie dużą ilością zjedzonego jedzenia (nawet do 10 tys kalorii) oraz poczuciem braku kontroli. O ile przy anoreksji kontrola jest na 100% i podlega jej absolutnie każdy aspekt, tak przy bulimii w trakcie napadu, mamy kompletną utratę kontroli, a następnie próbę odzyskania jej poprzez ekstremalne zachowania kompensacyjne tkj. wymioty, mające na celu szybkie oczyszczenie organizmu. Osoby cierpiące na bulimię mają trudności w samoregulacji i samokontroli, towarzyszy im niestabilność emocjonalna, niska samoocena i często brak poczucia bezpieczeństwa w dzieciństwie. Brakuje im akceptacji, a jedzenie staje się substytutem bliskości z rodzicami. Bulimia wiąże się z zajadaniem emocji, a zajadanie ich zbyt dużą ilością jedzenia niesie za sobą niebezpieczeństwo pęknięcia ściany przełyku lub żołądka. Jeżeli w wymiotach odnajduje się ślady krwi, to zalecane jest natychmiastowe udanie się do szpitala. Badania pokazują, że mogą występować genetyczne predyspozycje do bulimii w postaci niedoczynności prążkowia. Bulimia również ma 4 stopnie ciężkości: łagodny, umiarkowany, ciężki i bardzo ciężki.
To, co odróżnia bulimię od napadowego objadania się, które jest kolejnym zaburzeniem odżywiania, to brak zachowań kompensacyjnych (wymiotów). Tutaj również występują powtarzające się epizody spożywania obiektywnie dużej ilości jedzenia w krótkim czasie, któremu towarzyszy poczucie braku kontroli oraz nieustanne poczucie winy, wstydu i wstrętu. Pacjenci zazwyczaj objadają się w samotności i tak jak w bulimii zajadają emocje.
3 z 3
Zaburzenia odżywiania inaczej nieokreślone
Ostatnia i najpowszechniejsza kategoria to zaburzenia odżywiania inaczej nieokreślone. Dotyczy ona osób, które na przestrzeni czasu migrują między diagnozami, lub mają objawy poszczególnych zaburzeń, ale nie spełniają wszystkich kryteriów diagnostycznych lub nasilenie objawów jest niższe niż zakładane w powyższych zaburzeniach.