Wada postawy – plecy wklęsłe

Brak systematycznej aktywności fizycznej może doprowadzić do znacznego wzrostu masy ciała. Struktury kostne i mięśniowe nie są odpowiednio przystosowane do „dźwigania” dodatkowych kilogramów, co w efekcie prowadzi do ich dysfunkcji. Szczególnie narażony na różnego rodzaju schorzenia i zjawiska patologiczne jest ludzki kręgosłup. Wbrew obiegowej opinii jest to bardzo delikatna struktura, niezwykle podatna na wszelkiego rodzaju urazy i uszkodzenia.

Plecy wklęsłe
Jest to wada odcinka lędźwiowego ludzkiego kręgosłupa. W prawidłowo ukształtowanym kręgosłupie występuje w tym miejscu niewielkie wygięcie ku przodowi. Patologiczne pogłębienie tego wygięcia, prowadzi do powstania tak zwanej hiperlordozy. Sylwetka osoby z plecami wklęsłymi charakteryzuje się pogłębieniem lordozy lędźwiowej, zwiększonym przodopochyleniem miednicy oraz wypiętym brzuchem. Sprzyja to przesuwaniu się trzewi ku przodowi, co w efekcie prowadzi do uwypuklenia się pośladków. Plecy wklęsłe, podobnie jak plecy okrągłe, mogą być wadą wrodzoną lub nabytą. Spośród wad nabytych najczęściej obserwuje się plecy wklęsłe powstałe na tle dystonii mięśniowej – nieprawidłowego funkcjonowania aparatu mięśniowego.

Aparat mięśniowy w plecach wklęsłych
Zaburzenia w funkcjonowaniu aparatu mięśniowego w przypadku pleców wklęsłych charakteryzuje nadmierne napięcie i bardzo często przykurczenie dwóch grup mięśniowych. Do pierwszej z nich zaliczamy wszystkie mięśnie w bezpośredni sposób zwiększające lordozę lędźwiową, a więc są to prostowniki grzbietu odcinka lędźwiowego oraz część lędźwiowa mięśnia biodrowo-lędźwiowego. Z kolei do drugiej grupy zaliczamy przede wszystkim mięśnie pośrednio zwiększające lordozę lędźwiową – część biodrową mięśnia biodrowo- lędźwiowego, mięsień prosty uda, a także mięsień czworoboczny lędźwi. W przypadku tej wady postawy niewątpliwie należy wspomnieć również o mięśniach osłabionych i nadmiernie rozciągniętych. Należą do nich przede wszystkim mięśnie brzucha (zwłaszcza mięsień prosty brzucha), mięśnie pośladkowe wielkie, a także mięśnie kulszowo-goleniowe.

Postępowanie rehabilitacyjne
Postępowanie korygujące plecy wklęsłe obejmuje szereg wynikających z siebie, postępujących po sobie oraz powiązanych ze sobą działań.

Uświadomienie pacjentowi istnienia wady i związanych z tym zagrożeń.
Określenie i zapewnienie optymalnych warunków środowiskowych.
Rozciągnięcie mięśni przykurczonych.
Naukę przyjmowania pozycji skorygowanej.
Wzmocnienie mięśni osłabionych i nadmiernie rozciągniętych.
Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy ciała.

W postępowaniu korekcyjnym należy spełnić kilka bardzo istotnych kryteriów. Przede wszystkim rozciąganie mięśni nadmiernie przykurczonych rozpoczynam od ćwiczeń biernych stopniowo wprowadzając ćwiczenia rozciągające czynne. Podczas tego etapu rehabilitacji należy pamiętać, by ćwiczenia rozciągające prowadzone były w taki sposób, aby nie pogłębiały kifozy piersiowej – wygięcia kręgosłupa w tył w odcinku piersiowym. Nauczanie przyjmowania postawy skorygowanej rozpoczynam w leżeniu na plecach. Następnie przechodzimy do ćwiczeń przy ścianie, przed lustrem, z kontrolą wzroku, a na samym końcu tego etapu do zajęć z zamkniętymi oczyma z wykorzystaniem czucia głębokiego (proprioceptywnego). W etapie ukierunkowanym na wzmacnianie mięśni osłabionych należy skupić się przede wszystkim na dolnych partiach mięśni brzucha (szczególnie mięśnia prostego brzucha), mięśniach pośladkowych oraz grupie mięśni kulszowo-goleniowych.

Czynności zabronione w przypadku pleców wklęsłych
siady skrzyżne
skłony w przód
stanie na rękach/głowie
jazda na rowerze z niską kierownicą
podpór przodem o wyprostowanych ramionach
krążenia ramion w przód przy pochylonym tułowiu

Czynności zalecane w przypadku pleców wklęsłych
pływanie stylem klasycznym (żabką)
słuchanie muzyki lub radia w leżeniu na plecach
oglądanie telewizji z kijem trzymanym na plecach
prawidłowa pozycja siedząca podczas pracy na komputerze/przy biurku

Należy pamiętać, że postępowanie korekcyjne osoby z wadą postawy – plecy wklęsłe musi być indywidualne dostosowane do etiologii, lokalizacji i stopnia zaawansowania zmian charakterystycznych dla danego przypadku.