Twój kalendarz zdrowia po ukończeniu 40 lat

Dla twojego organizmu to czas ważnych zmian, przede wszystkim hormonalnych. Jajniki stopniowo zmniejszają produkcję progesteronu, następnie estrogenów. Prowadzi to do wolniejszej przemiany materii, a to z kolei może powodować wzrost wagi. Podnosi się poziom cholesterolu, co ma bezpośredni wpływ na kondycję serca i układu krwionośnego. Zmieniają się też kości: zmniejsza się ich gęstość mineralna, mogą stać się bardziej kruche.
● Badanie krwi, profil dla kobiet 40+
Poza ogólną morfologią (która m.in. pozwala zdiagnozować stany zapalne, choroby krwi i przewlekłe choroby narządów wewnętrznych) obejmuje stężenie hormonów: estradiolu – podstawowego estrogenu, który reguluje cykl miesiączkowy, oraz tyreotropowego (TSH), folikulotropowego (FSH) – ich poziom świadczy o kondycji tarczycy. U kobiet po 40. roku życia częściej występują problemy z tym narządem, dlatego standardowo sprawdza się poziom hormonów tarczycy.
● Lipidogram
Badanie określa precyzyjnie poziom choresterolu (frakcji HDL i LDL) i trójglicerydów. Dzięki niemu dowiesz się, czy masz już początki choroby wieńcowej. Rób to badanie przy okazji każdej morfologii (co dwa lata), a jeśli wyniki wskazują na większe ryzyko wieńcówki – nawet co pół roku.
● Wapń, fosfor, magnez
Po czterdziestce zacznij sprawdzać poziom tych pierwiastków w organizmie przy okazji ogólnego badania krwi. Wapń i fosfor wchodzą w skład budulca ko- ści, zbyt niski poziom tych pierwiastków grozi osteoporozą. Magnez odpowiada za prawidłową pracę układu krwionośnego, jest niezbędny w procesie krzepnięcia krwi i chroni tętnice.
● Ciśnienie krwi
Mierz je co najmniej raz w roku, a jeśli masz skłonność do nadciśnienia, częściej. Z wiekiem ciśnienie roś- nie i teraz jest szczególnie groźne, obciąża serce, które i tak jest mniej wydajne niż 10, 15 lat temu. Prawidłowe ciśnienie krwi kobiety w twoim wieku wynosi nie więcej niż 140/90 mmHg.
● Poziom glukozy
Sprawdzaj go co dwa lata. Jeśli masz nadwagę, prowadzisz siedzący tryb życia, ktoś w rodzinie choruje na cukrzycę – dwa razy w roku. Teraz twoja przemiana materii jest wolniejsza, organizm jest bardziej skłonny magazynować kalorie w tkance tłuszczowej, a nie spalać w mięśniach. Przybywa kilogramów, ryzyko cukrzycy rośnie.
● USG jamy brzusznej
Nawet jeśli ogólne badanie krwi i moczu nie wskazuje na żadne problemy, profilaktycznie wykonuj to badanie przynajmniej raz na pięć lat, sprawdzając ogólny stan narządów, m.in. wątroby, pęcherzyka i dróg żółciowych, trzustki, dwunastnicy, nerek.
● RTG klatki piersiowej
Pozwala wcześnie uchwycić niepokojące zmiany w płucach, po czterdziestce mniej elastycznych i bardziej podatnych na choroby. Jeśli jesteś palaczem, prześwietlenie rób co 2–3 lata, jeśli nie, powtarzaj je raz na 5 lat.
● Kontrola znamion
Obserwuj uważnie pieprzyki, znamiona i inne zmiany skórne, raz na 5 lat umów się z dermatologiem na dokładny „przegląd" znamion. Odwiedzaj specjalistę częściej, jeżeli ktoś w rodzinie chorował na nowotwór skóry, masz liczne pieprzyki albo bardzo jasną karnację.
● Badanie okulistyczne
Poza rutynowym badaniem wzroku poproś o pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Pozwoli ono na wczesne wykrycie jaskry, podstępnej choroby, która już teraz może się rozwijać. Pierwsze jej objawy pojawiają się po kilkunastu latach od czasu, gdy choroba zaatakowała oczy.
● Cytologia
Rób ją regularnie co dwa lata. To głównie dzięki temu prostemu badaniu można odpowiednio wcześnie rozpoznać zagrożenie nowotworem szyjki macicy. Przy okazji cytologii rób także test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) – nowotwór szyjki macicy ma często związek z zakażeniem tym wirusem. Najbardziej czuły jest test HPV mRNA, który wykrywa pięć najgroźniejszych typów wirusa.
● USG przezpochwowe
Z wiekiem coraz groźniejsze są zmiany w obrębie macicy (mięśniaki, polipy) i jajników (torbiele), dlatego lekarze teraz kładą największy nacisk na regularne badanie USG. Pozwala ono rozpoznać wszelkie nieprawidłowości i – co ważne – raka jajnika w najwcześniejszym stadium. USG powtarzaj co dwa lata.
● Badanie piersi
Pamiętaj o samobadaniu, rób je co miesiąc. Obowiązkowe jest coroczne USG piersi. Gdy skończysz 45 lat, porozmawiaj z lekarzem o mammografii. Z wiekiem zmienia się struktura tkanek w piersiach, przybywa tkanki tłuszczowej, a w niej niepokojące zmiany lepiej widać na mammografii niż w badaniu USG.
TE BADANIA ZALECI CI LEKARZ RODZINNY
Podstawowe badania krwi, moczu, kału, układu krzepnięcia, mikrobiologiczne i endoskopowe zrobisz na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu. Nie jest też potrzebne skierowanie od specjalisty, żeby wykonać badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku, USG, spirometrię. Od 1 stycznia tego roku zakres badań krwi obejmuje m.in. testy umożliwiające diagnozę chorób krwi i gospodarki żelaza, cukrzycy, chorób wątroby i trzustki, tarczycy i prostaty. Lekarz rodzinny może skierować na gastroskopię i kolonoskopię.