Rodzinne drzewo genetyczne

Wygląd, uzdolnienia, skłonności do chorób – wszystko to zapisane jest w twoim kodzie genetycznym. Tworzą go geny (rodzaj instrukcji, według której organizm ma rosnąć i się rozwijać) przekazane przez rodziców. Połowę z nich otrzymałaś od matki, a połowę od ojca. Jesteś więc miksem, czego dowodem jest choćby twój wygląd. Kolor oczu odziedziczyłaś po ojcu, nos masz babci, a kształt ust taki jak mama. Nie tylko to jednak dostałaś w spadku. Mogą to być duże zdolności matematyczne, fotograficzna pamięć, ale również choroby.
[adsense]

Wadliwy gen niesie chorobę

Natura jest przemądra, dlatego otrzymujemy po jednym genie odpowiedzialnym za tę samą cechę od każdego z rodziców. To nasza polisa ubezpieczeniowa na zdrowie. Gdy jeden gen jest uszkodzony, może zastąpić go drugi – prawidłowy. To zaś chroni nas przed dziedzicznymi chorobami genetycznymi. Są one skutkiem błędu w zapisie lub realizacji informacji zawartych w jednym lub kilku genach. Nie można tym chorobom zapobiec, ale wiedza o ich występowaniu w rodzinie jest cenna. Ułatwia postawienie diagnozy i odpowiednio wcześnie podjęcie właściwego leczenia. Jedną z najczęstszych chorób uwarunkowanych genetycznie jest mukowiscydoza (wydzielanie nadmiernie lepkiego śluzu w układach oddechowym i pokarmowym). Chociaż jej typowy objaw to kaszel, nie jest infekcją, dlatego też wymaga innego schematu leczenia. Choroba ta występuje, gdy dziecko otrzyma dwa zmutowane geny.

Gdy polisa na zdrowie zawodzi

Nie zawsze jednak konieczne są dwa uszkodzone geny, aby wystąpiła choroba. Wystarczy tylko jeden. Tak jest w przypadku np. hipercholesterolemii rodzinnej (podwyższony poziom złego cholesterolu, który powoduje rozwój miażdżycy już w dzieciństwie). Jeśli występuje ona w rodzinie, dziecku bada się poziom cholesterolu już od 2. roku życia. Na wszelki wypadek. Dziedziczenie genów to kwestia przypadku, maluch może więc nie zachorować. Zdarza się także, że choroba genetyczna związana jest z płcią dziecka. Tak jest w przypadku hemofilii, czyli niskiej krzepliwości krwi. Chorują na nią na ogół tylko chłopcy. Dziewczynki są nosicielkami wadliwego genu. Podobnie jest w przypadku zaburzeń w rozpoznawaniu barw, zwanych daltonizmem. Dotyczą one głownie mężczyzn.

Na co chorowała babcia?

Szczęśliwie większość z nas nie dziedziczy żadnej choroby genetycznej tylko predyspozycje do jej rozwoju. Mutacje w kilku genach mogą spowodować, że ujawni się w życiu dorosłym pod wpływem rożnych czynników zewnętrznych, takich jak palenie papierosów albo sposób odżywiania. Pytanie tylko, jaka przypadłość może ci zagrażać. Przyjrzyj się swoim bliskim, a poznasz odpowiedź. Jeśli babcia miała złamanie szyjki udowej, nie można wykluczyć, że w przyszłości będziesz mieć osteoporozę. W rodzinie twojego ojca wiele osób ma nadciśnienie – istnieje ryzyko, że i u ciebie ciśnienie wzrośnie. Takim chorobom uwarunkowanym genetycznie możesz się przeciwstawić, zmieniając styl życia.

Częste choroby uwarunkowane genetycznie

Nadciśnienie – dbaj o prawidłową wagę ciała, ogranicz sol, jedz dużo warzyw i owoców oraz morskie ryby.
Żylaki – wzmacniaj naczynia krwionośne lekami. Nie dopuszczaj do nadwagi, a buty na wysokim obcasie noś od święta. Twoim nogom pomogą też długie spacery, unikanie gorących kąpieli i opalania.
Osteoporoza – ona także może być twoim spadkiem genetycznym. Jeśli nie chcesz go przyjąć, jedz dużo produktów bogatych w wapń (mleko, napoje mleczne, sery). Możesz też sięgnąć po suplementy diety z wapniem. Nie zapominaj o ćwiczeniach fizycznych. Wzmacniają kości.
Cukrzyca insulinoniezależna – czynnikiem, który najczęściej wyzwala tę chorobę, jest otyłość. Pilnuj więc prawidłowej wagi ciała. Jeśli ważysz za dużo, postaraj się odchudzić, zmieniając sposób odżywiania. Nie zapominaj o aktywności fizycznej. Obniża poziom cukru we krwi.