Kiedy mama się szczepi

Ukłucie na miarę

Infekcja ciężarnej może (ale nie musi!) być groźna nie tylko dla niej, ale także dla maleństwa w brzuchu. Szczególnie ryzykowne jest złapanie wirusa różyczki, cytomegalii, grypy, ospy wietrznej lub zapalenia wątroby typu B. Dostępne są szczepionki chroniące przed wirusami wywołującymi te choroby. Ale czy może je stosować kobieta w ciąży? Między ginekologami a specjalistami chorób zakaźnych istnieje pewien spór o sens zalecania ciężarnym szczepień. Dlatego może się zdarzyć, że jeden lekarz powie przyszłej mamie, że powinna się zaszczepić np. na grypę, a inny ginekolog stwierdzi, że... tego nie poleca. Co robić w takiej sytuacji? Zachować zdrowy rozsądek. Przecież zupełnie inaczej wygląda sytuacja kobiety, która ciążę spędza w domu albo pracuje w małym biurze i wszędzie jeździ własnym samochodem. A inaczej, gdy pracuje w banku albo jest pielęgniarką czy przedszkolanką, i w dodatku porusza się środkami komunikacji publicznej, gdzie bardzo często ktoś kicha. W takiej sytuacji lepiej zaszczepić się dopuszczoną dla przyszłych mam szczepionką niż ryzykować złapanie grypy. Istnieją jednak i takie szczepionki, które wszyscy lekarze jednomyślnie odradzają kobiecie oczekującej dziecka. To tzw. żywe szczepionki. Wśród nich są te chroniące przed odrą, świnką i różyczką, ospą wietrzną, gruźlicą oraz polio. W niektórych krajach (nie w Polsce) dostępna jest żywa szczepionka przeciwko grypie, której również nie poleca się ciężarnym kobietom.

Co warto wiedzieć

o szczepieniu przeciw

...różyczce, odrze, śwince. Wiele osób na pytanie jakie choroby są groźne w ciąży, odpowie: różyczka! W ciąży nie należy jednak szczepić się przeciwko niej. Można i warto to zrobić, ale trzy miesiące przed ciążą. Planując ciążę można też najpierw sprawdzić poziom przeciwciał ochronnych (badanie krwi) i gdy okaże się on zbyt niski, ewentualnie przyjąć zastrzyk. A że nie ma już pojedynczej szczepionki przeciwróżyczkowej, trzeba przyjąć szczepionkę ochraniającą jednocześnie przed zachorowaniem na odrę i świnkę (przechorowanie którejkolwiek z nich nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia).
...grypie. Kobieta w ciąży może przyjąć szczepionkę przeciwko tej chorobie, ale inaktywowaną, czyli "zrobioną" z fragmentów cząstek wirusa grypy. Najczęściej nie zaleca się szczepienia w pierwszym trymestrze, chyba że ryzyko zakażenia jest naprawdę duże (bo kobieta pracuje np. w przychodni zdrowia lub sklepie).
...wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw B). Zakażenie wirusem w czasie ciąży może spowodować u mamy ciężką chorobę, a u maleństwa przewlekle zakażenie. Szczepionka została uznana za bezpieczną w czasie ciąży i zaleca się ją kobietom narażonym na zakażenie wirusem, lub gdy lekarz wie, że ciąża zakończy się cięciem cesarskim. Podaje się ją raczej od drugiego trymestru.
...wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (wzw A). Nie udowodniono, że jest całkowicie bezpieczna w ciąży. Stosuje się ją jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Jeśli ciężarna kobieta ma kontakt z chorym na wzw A, powinna dostać immunoglobulinę (nie jest to szczepionka, lecz przeciwciała, które przez krótki czas są w stanie unieszkodliwić wirusa).
...ospie wietrznej. Zdecydowanie niewskazana dla ciężarnej. Po szczepieniu kobieta powinna odczekać przynajmniej miesiąc, nim zajdzie w ciążę. Przyszła mama powinna unikać również bliskiego kontaktu z osobą chorą na ospę lub zaszczepioną przeciwko tej chorobie.
...błonicy, tężcowi. Kobiety, które nie dostały szczepionki po 10 latach od poprzedniej (z obowiązkowego kalendarza szczepień nastolatków) lub nigdy nie były szczepione, powinny zdecydować się na uodpornienie. Unika się jednak szczepienia w pierwszym trymestrze ciąży.
...polio. Absolutnie odpada szczepionka doustna, która zawiera żywe, chociaż osłabione wirusy. Nie zaleca się jednak także szczepionki w formie zastrzyku, w której są bezpieczne "unieszkodliwione" wirusy.
...kleszczowemu zapaleniu mózgu. Nie zaleca się ciężarnym, z wyjątkiem tych kobiet, które mieszkają na terenach obfitujących w kleszcze, gdzie ryzyko ukąszenia i "złapania" choroby jest wyjątkowo duże.
...wściekliźnie. Jeżeli podejrzenie wścieklizny u zwierzęcia, które pogryzło kobietę w ciąży, jest poważne, lekarz zdecyduje o podaniu takiej szczepionki.

ZA SZCZEPIENIA CIĘŻARNA MUSI ZAPŁACIĆ SAMA

ZŁOTY środek

Idealnie by było, gdybyś zaplanowała szczepienia przed ciążą. Nie zawsze jednak jest to możliwe, bo przecież nie każda ciąża jest planowana. Nie musi to jednak oznaczać, że zostaniesz już pozostawiona "na pastwę"zarazków. Po prostu trzeba będzie w większym stopniu rozważyć wszystkie za i przeciw. Niedobre jest zarówno unikanie jak ognia szczepień w ciąży, jak też i przyjmowanie wszystkich możliwych.