Kaszel nie taki straszny

Właśnie trwa jego festiwal w przychodniach – wśród najczęstszych powodów konsultacji medycznych kaszel zajmuje miejsce pierwsze. Bo i mało która dolegliwość tak męczy i złości jak on. Ale czym naprawdę jest? Czemu nie możemy go lekceważyć, choć – zwykle – nie musimy się bać? Dziesięć rzeczy o kaszlu, które zawsze chciałaś wiedzieć, lecz nie miałaś kogo zapytać, wyjaśnia dr n. med. Agnieszka Strzembosz, otolaryngolog ze Szpitala Medicover w Warszawie.
1 Co to w ogóle jest kaszel?
To nagła, obronna reakcja dróg oddechowych, pomagająca oczyszczać je z czynników drażniących, a są nimi np. wydzieliny, alergeny czy drobnoustroje chorobotwórcze (wirusy i bakterie). Odruch kaszlowy składa się z 3 faz: wdechu, gwałtownego wydechu „otwierającego” krtań na poziomie tzw. głośni, gdzie zlokalizowane są struny głosowe, i odruchowego zamknięcia się głośni, co chroni drogi oddechowe np. przed zachłyśnięciem.
2 Co jest przyczyną kaszlu?
Pamiętajmy, że kaszel jest objawem, a nie chorobą samą w sobie! Najczęstszą jego przyczyną jest zakażenie dróg oddechowych, choć mogą nimi być też: dym papierosowy, astma, refluks przełykowo-gardłowy, alergia, przewlekłe zapalenie oskrzeli. Ale tak- że nowotwór płuca, niewydolność serca – lepiej to sprawdzić!
3 Jak rozpoznać ten jego najczęstszy rodzaj, wynikający z infekcji dróg oddechowych, wywołanych przez wirusy i bakterie?
Choćby po tym, że najczęściej występuje w sezonie jesienno-zimowym oraz wczesną wiosną. Zwykle pojawia się nagle i towarzyszą mu inne dolegliwości, takie jak gorączka, ból gardła czy katar. Może to być tzw. kaszel suchy, albo wilgotny, w którym odruchom kaszlu towarzyszy odrywanie się wydzieliny.
4 Kaszlę. I co teraz? Jak się leczyć?
Leczenie stanowi bezpośrednią odpowiedź na dolegliwość. Przede wszystkim trzeba wspomóc układ odpornościowy w walce z infekcją oraz łagodzić lub eliminować dokuczliwe objawy. Łagodny kaszel, a właściwie pokasływanie w przebiegu infekcji wirusowej można leczyć lekami dostępnymi bez recepty.
5 Masz kaszel suchy.
Do jego eliminacji stosuje się leki hamujące sam odruch (co ważne zwłaszcza u dzieci oraz osób starszych, u których może on prowokować wymioty).
6 Jeśli męczy cię kaszel mokry.
Odkasływanie pomaga oczyszczać drogi oddechowe z patologicznej wydzieliny, dlatego w tym wypadku stosuje się preparaty wykrztuśne. Najczęściej są to leki rozrzedzające wy- dzielinę. Zarówno ich wybór, dawkę, jak i czas stosowania dobrze pozostawić decyzji lekarza, bo nawet substancje ziołowe niewłaściwie stosowane mogą przynieść nam sporo szkody.
7 Jakie błędy popełniamy, lecząc się sami?
Wiele osób bierze za wysokie dawki i za długo, zwłaszcza leki rozrzedzające (tzw. mukolityki). Nie powinno się też stosować ich po godzinie 16, bo pobudzone gruczoły błony śluzowej wręcz nasilają kaszel, zalewając drogi oddechowe wydzieliną, którą nocą trudno odkrztusić. Nie powinniśmy też przyjmować leków hamującyh odruch kaszlowy w razie jego „mokrej” odmiany, bo to prowadzi do zalegania wydzieliny w oskrzelach i grozi nawet zapaleniem płuc.
8 Kiedy kaszel powinien niepokoić?
Kiedy nie zmniejsza się z czasem, zmienia się jego charakter, nasila się, zwiększa ilość odkrztuszanej wydzieliny, zmienia jej zabarwienie albo pojawia się w niej krew. Wtedy koniecznie trzeba iść do lekarza.
9 Kiedy możemy się zarazić kaszlem?
Podobno tylko od osoby mającej kaszel mokry i na początku choroby. Nieprawda! W infekcji wirusowej przekazywanie zarazków innym odbywa się cały czas, a kaszel jest słyszalnym dowodem, że infekcja dalej trwa. Pamiętajmy, że zaraża nie tylko ktoś, kto – kaszląc – nie zasłania ust, ale i ten, kto podaje rękę, która ich dotykała! I nieważne, czy kaszel jest mokry, czy suchy. Zarażalność nim maleje tylko wtedy, gdy kaszlący jest w trakcie terapii antybiotykami (a tę stosuje się jedynie w razie bakterii, nigdy wirusów).
10 Jakie są domowe metody przynoszenia ulgi w kaszlu?
Podstawowym środkiem rozrzedzającym wydzielinę śluzową jest woda, stąd zaleca się picie dużej ilości płynów. Herbata z miodem, sokiem malinowym, inhalacje z tymianku czy nacieranie pleców przed snem, np. nalewką bursztynową, mogą pomóc, choć nie zastąpią leków specjalistycznych.