Cholesterol wróg czy przyjaciel

W ciągu doby, głównie w wątrobie, powstają około 2 g cholesterolu, który wraz z krwią dociera do wszystkich komórek. Czy organizm produkowałby tę substancję, gdyby była dla niego tak zabójcza? Na pewno nie! Jak to więc jest z cholesterolem? Kiedy jest naszym wrogiem, a kiedy sojusznikiem i czy mamy na to jakiś wpływ?

Dobry i zły

Cholesterol jest tłuszczem. Nie rozpuszcza się we krwi, więc aby mógł wraz z nią wędrować po organizmie, musi połączyć się z białkami. Tak powstają lipoproteiny LDL i HDL, spełniające różne funkcje. Cząsteczki LDL dostarczają cholesterol do komórek, które potrzebują go m.in. do produkcji hormonów. Niewykorzystana część LDL odkłada się jednak w ściankach tętnic, co sprzyja rozwojowi choroby wieńcowej. Dlatego tę frakcję nazywa się "złą". Na szczęście przeciwdziała temu "dobra" frakcja - HDL, która zabiera cholesterol z tętnic i odprowadza do wątroby. Tam zostaje on przetworzony na potrzebne do trawienia kwasy żółciowe. Kiedy jednak "złego" cholesterolu jest zbyt dużo, "dobry" nie jest w stanie go usunąć. Dlatego ważne dla zdrowia jest utrzymanie właściwych proporcji między frakcją LDL i HDL.

Precz z tłuszczem

Do cholesterolu wytwarzanego w organizmie codziennie (z pożywieniem) dodajemy nową jego porcję. Cholesterol znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego - najwięcej jest go w tłustym mięsie, podrobach, mleku i przetworach mlecznych, żółtku jaj. Także wśród ryb są gatunki wysokocholesterolowe, np. węgorz, tuńczyk, śledź. Natomiast w tłuszczach roślinnych w ogóle nie ma cholesterolu. Bez obaw więc możemy jadać zarówno margaryny (ale miękkie, w kubkach), jak i oleje roślinne. Są także takie produkty żywnościowe, które oczyszczają tętnice z cholesterolu, warto więc sięgać po nie jak najczęściej. To te z dużą ilością błonnika, np. pełnoziarniste pieczywo, płatki zbożowe, ryż, kasze, warzywa i owoce. Na rynku są też margaryny (Benecol, Flora Activ) zawierające tzw. stanole roślinne - naturalne substancje, które ograniczają wchłanianie cholesterolu z pożywienia.

Pamiętajmy o badaniu

Raz do roku powinni je robić nadciśnieniowcy, palacze, cukrzycy, kobiety po menopauzie, osoby z rodzin, w których występują choroby układu krążenia. Pozostali mogą kontrolować cholesterol co 3-5 lat.
Dobry wynik badania to:
- całkowity poziom cholesterolu - do 200 mg/dl
- frakcja LDL - nie więcej niż 130 mg/dl
- frakcja HDL - co najmniej 45 mg/dl.