Anhedonia (z języka greckiego: an „bez” oraz hedeone – „przyjemność”) - niezdolność do odczuwania przyjemności, utrata zainteresowań, brak motywacji – to jeden z kluczowych objawów depresji. To stan, w którym życie nie ma kolorów, smaku, nie towarzyszą mu chwile radości. Anhedonia zaburza funkcjonowanie społeczne, jest jedną z głównych przyczyn ograniczenia aktywności życiowej człowieka, który jej doświadcza.
Termin anhedonia został wprowadzony przez francuskiego psychologa i filozofa Theodule-Armand Ribota w 1896 roku, który wskazał na anhedonię jako symptom w wielu zaburzeniach psychicznych, jak i cechę osobowości. Według klasyfikacji DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) - kryteriów diagnostycznych zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, anhedonia to osłabienie zainteresowania lub przyjemności w reakcji na bodziec, który w przeszłości był postrzegany jako przyjemny lub jako nagroda.
W grudniowym numerze czasopisma „Psychiatria” pan dr Tomasz Szafrański zwrócił uwagę na trudności w zrozumieniu tego objawu depresji: „Anhedonia jest bowiem jednym z objawów, który tak naprawdę trudno nam sobie wyobrazić. Cóż z tego, że opis jest klarowny? Proste pytania o nasze małe, codzienne przyjemności, nie oddają całego horroru, w którym człowiek dostaje się pod szklany klosz i wprawdzie wegetuje tam dalej, ale jak hodowla, w świecie, gdzie dotyk już nie dotyka, słońce nie głaszcze po skórze, jajeczko nie ma smaku, a jeśli nawet ma, to nie ma się na nie ochoty. W świecie, w którym znajomi są obojętni, a «Brazylijski serial już nie cieszy jak kiedyś i nawet seks jest banalny». (…)
Nie wszyscy chorzy na depresję mają anhedonię – nieco ponad 1/3, ale jej obecność oznacza zwykle większe całościowe nasilenie objawów zespołu depresyjnego, gorsze funkcjonowanie społeczne i gorsze rokowanie co do poprawy. Niestety anhedonia jest także objawem, który często ustępuje dopiero na końcu, wiele tygodni po ustąpieniu innych objawów depresji.”
OBJAWY ANHEDONII:
Anhedonia, zwłaszcza w stanach mniej nasilonej depresji, może być bardziej odczuwalnym objawem, ale paradoksalnie jest on bardzo często trudny do zauważenia i zdiagnozowania. Najbardziej powszechną w ocenie anhedonii jest skala SHAPS (Snaith-Hamilton Pleasure Scale). Skala Snaitha-Hamiltona do oceny anhedonii. Klasyczne narzędzie przeznaczone do oceny deklarowanego odczuwania przyjemności przez pacjenta w ciągu ostatnich kilku dni. Badany ma określić jak bardzo zgadza się ze stwierdzeniem, że jedna z 14 wymienionych czynności lub sytuacji sprawiłyby mu przyjemność:
1. Oglądanie ulubionego programu w telewizji lub słuchanie ulubionej audycji radiowej
2. Przebywanie z rodziną lub przyjaciółmi
3. Hobby i rozrywki
4. Spożywanie ulubionej potrawy
5. Ciepła kąpiel lub orzeźwiający prysznic
6. Przyjemny zapach kwiatów, lasu, morza lub świeżo pieczonego chleba
7. Widok uśmiechniętych twarzy innych ludzi
8. Zmiana wyglądu na bardziej korzystny
9. Czytanie książki lub czasopisma
10. Filiżanka herbaty lub kawy lub inny ulubiony napój
11. Drobiazgi jak słoneczny dzień, telefon od przyjaciela
12. Piękny widok lub krajobraz
13. Pomaganie innym
14. Otrzymanie pochwały
Anhedonia jest jednym z czynników prognostycznych samobójstwa. Według amerykańskich badań, przeprowadzonych przez Narodowy Instytut Zdrowia, (Collaborative Program on the Psychobiology of Depression-Clinical Studies), anhedonia oraz stany niepokoju i lęku stanowiły główne czynniki ryzyka prób samobójczych w ciągu roku od zdiagnozowania choroby, tzw. „wczesnych samobójstw”. Anhedonię stwierdzono zwłaszcza u pacjentów którzy popełnili samobójstwo w ciągu roku od "przyjęcia na leczenie/do szpitala".

Ruszyła VIII edycja ogólnopolskiej akcji społecznej Forum Przeciw Depresji odbywającej się pod hasłem „Przywrócić kolory w depresji, powiedzieć NIE anhedonii”. Akcji organizowanej we współpracy z Fundacją ITAKA Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych patronuje Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.