Mimo że Polska to największy producent gęsiny w Europie, mięso to na naszych stołach gości stosunkowo rzadko. Jego popularność wiąże się przede wszystkim z listopadowymi uroczystościami z okazji dnia świętego Marcina. Spośród wielu gatunków gęsi domowej wyróżnić należy gęś kołudzką - jedyną rdzennie polską odmianę wywodzącą się z Kujaw. Nazywa się ją także gęsią owsianą ze względu na to, że w ostatnich trzech tygodniach życia karmiona jest wyłącznie owsem.
Smalec gęsi - właściwości
Gęsina to mięso, które - mimo że kaloryczne - ma wiele cennych wartości odżywczych, między innymi witaminy z grupy B, A, E, D, a także żelazo, magnez, potas i fosfor. Smalcu z gęsi nie można jednak traktować na równi z mięsem. Jego walory lecznicze, o których więcej za chwilę, nie są udowodnione, a sam gęsi łój jest bardzo kaloryczny i podobnie jak inne tłuszcze zwierzęce, co potwierdzają badania kliniczne, spożywany w nadmiarze przyczynia się do rozwoju chorób cywilizacyjnych.
Gęsi smalec ma niską temperaturę dymienia, około 25 - 40 stopni. W porównaniu do smalcu wieprzowego zawiera więcej wielo- i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, trzeba jednak pamiętać, że obróbka termiczna zmienia ich strukturę, dlatego tłuszcz ten nie nadaje się do smażenia. Jeśli chcemy go jeść, lepiej robić to na zimno. Dodatkowo medycyna niekonwencjonalna upatruje w gęsim smalcu skutecznego leku na walkę z przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli oraz innymi dolegliwościami. Nie ma na to dowodów naukowych, dlatego nie można stosować tego sposobu jako jedynej metody leczenia.
Zobacz także: Syrop z sosny to od lat znany sposób na odporność i...młodość. Jak go zrobić w domu?
Czy smalec gęsi jest zdrowy?
Przeszukując internet, znaleźć można wiele artykułów sugerujących, że regularne spożywanie gęsiego smalcu chroni serce, zapobiega miażdżycy i obniża poziom cholesterolu we krwi. Wskazuje się również, że sięgać powinny po niego osoby borykające się z nadciśnieniem oraz otyłością. Nic bardziej mylnego. Nie istnieją żadne badania naukowe, które potwierdzałyby takie działanie interesującego nas produktu. Faktem jest, że w gęsinie i smalcu gęsim znajdziemy korzystniejszy niż w smalcu wieprzowym skład tłuszczów, ogólnie jednak jest ich na tyle dużo, także dzięki tłuszczom nasyconym, że absolutnie nie jest to produkt korzystny dla zdrowia, szczególnie jeśli miałby być spożywany regularnie.
Jeśli chodzi o zastosowanie zewnętrzne, gęsi smalec rzeczywiście wykazuje efekt rozgrzewający, który może okazać się pomocny w walce z infekcjami dróg oddechowych. Dobry efekt przynosi także nacieranie nim bolących stawów.
Zobacz także: Woda z octem jabłkowym: na co pomaga i jak często można ją pić?
Zobacz także:
Na co pomaga gęsi smalec? Zastosowanie
Smalec gęsi może być wykorzystywany na trzy sposoby:
- jako produkt spożywczy (lepiej spożywać go na zimno niż jako smalec gęsi do smażenia, gotowania oraz pieczenia),
- jako kuracja z zakresu medycyny ludowej (tłuszcz z mlekiem i miodem do picia),
- zewnętrznie, jako specyfik do masażu.
Skupiając się na dwóch ostatnich kwestiach, można stwierdzić, że tłuszcz ten od wieków wykorzystywany jest leczniczo. Pomagać ma w przeziębieniach i infekcjach, dolegliwościach bólowych, problemach kostno-stawowych.
- Gęsi smalec na przeziębienie
Tłuszcz gęsi wykorzystuje się w leczeniu przeziębień oraz infekcji górnych dróg oddechowych ze względu na jego właściwości rozgrzewające. Pomaga w walce z katarem, kaszlem i podwyższoną temperaturą ciała. Można go pić, przygotowując miksturę z gęsiego smalcu, mleka i miodu, albo wcierać w plecy i klatkę piersiową.
- Gęsi smalec na zapalenie oskrzeli
Wyżej wymieniona mikstura pomagać ma również w przypadku zapalenia oskrzeli. Najlepiej wypijać od 1 do 3 szklanek takiego eliksiru dziennie. Lekarze podkreślają jednak, że nie ma badań potwierdzających skuteczność kuracji, dlatego też stosować ją można wyłącznie pomocniczo, a przebieg i leczenia zapalenia oskrzeli zawsze konsultować z lekarzem.
- Gęsi smalec na bóle stawowo-kostne
Gęsi smalec skutecznie przeciwdziała również bólom stawowym, reumatycznym oraz dolegliwościom kręgosłupa. Wykorzystywać go można również w przypadku stanów zapalnych. Najlepiej sprawdzi się w tej roli maść z gęsiego smalcu oraz rycyny. Wystarczy wymieszać słoiczek tłuszczu z opakowaniem (ok. 30 ml) oleju rycynowego, a następnie wcierać ten miks w bolące stawy. Najlepiej robić to każdego wieczoru przez około 5-10 minut. Można także wmasowywać lekko podgrzaną maść. Ulga nastąpić powinna po miesiącu regularnego stosowania, ale dobrze jest czas kuracji przedłużyć jeszcze o kolejne cztery tygodnie.
- Gęsi smalec na zmiany skórne
Ze względu na działanie przeciwzapalne gęsi smalec korzystnie wpływa na kondycję skóry. Pomaga przy atopowym zapaleniu, łuszczycy i egzemie. Może być również stosowany łagodząco na ślady po oparzeniach.
Przeczytaj również: Syrop z mniszka lekarskiego dla dzieci? Od jakiego wieku można podawać syrop z mlecza na miodzie?
Smalec gęsi na kaszel i przeziębienie?
Smalec gęsi to dobry sposób na ulgę w kaszlu i przeziębieniu ze względu na jego właściwości rozgrzewające. Warto stosować go zewnętrznie, nacierając klatkę piersiową oraz plecy chorego, by złagodzić uciążliwości dokuczliwego kaszlu. W przypadku szczególnie nasilonych problemów zastosować można kompres.
Do przygotowania leczniczego okładu potrzebne są:
- 1 szklanka gęsiego smalcu
- 5 dag ząbków czosnku
- gruby ręcznik
- bandaż elastyczny
Ząbki czosnku przecisnąć przez praskę lub zetrzeć na tarce, a następnie wymieszać z lekko podgrzanym smalcem. Jeszcze ciepłym tłuszczem smarować klatkę piersiową chorego, uważając, by temperatura nie była zbyt wysoka, owinąć bandażem i szczelnie przykryć grubym ręcznikiem. Taki okład pozostawia się na noc. Korzystać z niego mogą zarówno dorośli, jak i dzieci.
Gęsi smalec na kaszel i przeziębienie stosować można również wewnętrznie, pijąc go jako dodatek do herbaty lub wspominaną wcześniej domową miksturę. Jej składniki to:
- 1/2 szklanki gorącego mleka
- 1 łyżeczka gęsiego smalcu
- 1 łyżeczka miodu
Smalec i miód wystarczy rozpuścić w gorącym mleku, a następnie pić. Najlepsza ilość to 1-3 szklanki, z których jedna koniecznie powinna być serwowana przed snem.
Smalec gęsi - przepis
Jeśli mamy dostęp do gęsiny, możemy przygotować smalec samodzielnie w domu. Jak wytopić smalec z gęsi? Wystarczy wyciąć z tuszki kawałki skóry z tłuszczem i przełożyć je do garnka. Dodać kilka łyżek wody i podgrzewać na minimalnym ogniu. Dzięki temu sadło powoli się wytopi.
Jeśli smalec przeznaczony ma być do okładów, można pozostawić go w takiej właśnie formie. Jeśli jednak chcemy go spożywać, warto do niego dodać ulubione dodatki. Może to być pokrojone jabłko, cebulka, zioła oraz ulubione przyprawy. Dorzuca się je do smalcu, a następnie podsmaża. Tak przygotowany produkt można przechowywać w lodówce przez kilka tygodni.
