Dni płodne: jak je rozpoznać?
Objawy dni płodnych stanowią doskonałe uzupełnienie dla tradycyjnych metod planowania ciąży w postaci metody kalendarzowej oraz temperaturowej, które dają możliwość obliczenia czasu, kiedy owulacja powinna wystąpić, jednak nie są stuprocentowo skuteczne. Obserwowanie objawów ciała przez kobietę zawęża możliwość nieskutecznych starań o potomstwo. Objawy płodności należy notować, aby móc analizować ich powtarzalność i systematyczność występowania. Jedynie kilkumiesięczna obserwacja daje wymierne efekty.
Dni płodne są czasem tuż przed, w trakcie oraz zaraz po jajeczkowaniu. Ogólnie przyjęte zostało, iż następują one na dwa dni przed i kończą się w trzy dni po owulacji. Fakt kilkudniowej żywotności plemników w ciele kobiety daje dość szeroki zakres czasu, w którym próby zapłodnienia mogą okazać się skuteczne.
Owulacja jest czasem, kiedy następuje pęknięcie pęcherzyka Graffa i uwolnienie komórki jajowej. Następnie następuje jej przemieszczenie z jajnika do jajowodu. Gdy dojdzie do jej połączenia z plemnikiem, dochodzi do zapłodnienia. Tylko przez te kilka dni cyklu może dojść do ich połączenia.
W fazie płodnej poziom hormonu o nazwie progesteron wzrasta. To on jest odpowiedzialny za płodność i występowanie charakterystycznych jej objawów.
W dniach płodnych wzrasta ogólna średnia temperatura ciała kobiety. Zanotować można nawet półstopniowy wzrost temperatury w stosunku do ciepłoty ciała kobiety podczas dni niepłodnych. Należy jednak pamiętać, że sam okres płodny rozpoczyna się już na dwa dni przed odnotowanym wzrostem. Sytuacja, kiedy temperatura ciała pozostaje podwyższona przez kilka dni, może świadczyć o przebywanym przeziębieniu lub chorobie, ale też o ciąży. Dla dokonywania dokładnych pomiarów ciepłoty ciała podczas cyklu menstruacyjnego poleca się zakup wyspecjalizowanego i dokładnego termometru owulacyjnego.
Kolejnym znakiem, który daje organizm kobiecy, aby pokazać swoją gotowość do przyjęcia plemnika i rozpoczęcia etapu ciąży jest zmiana w strukturze, zapachu oraz kolorze śluzu szyjkowego. Jest to wydzielina znajdująca się wewnątrz waginy. Śluz płodny ma gęstą strukturę, wydobywa się z pochwy w sporych ilościach i powoduje uczucie permanentnego nawilżenia wewnątrz waginy. Jego zadaniem jest pomoc plemnikom w przetrwaniu w kwaśnym pochwowym środowisku, przyspieszenie ich ruchu oraz odżywienie ich, aby te mogły „doczekać” do momentu uwolnienia komórki jajowej. Śluz płodny nosi nazwę estrogennego. Jest przezroczysty, gładki, a nabrany na palce wydaje się mało lepki, ale rozciągliwy. Śluz płodny trwać może od 5 do 7 dni. Śluz gestagenny powstaje w pochwie w okresach niepłodnych. Ma lekko żółty lub biały kolor, jest go stosunkowo mało, więc powoduje uczucie suchości w pochwie, a nabrany na palce daje uczucie lepkości, ale nie daje się rozciągać.
Kolejne objawy płodności wydaje kobieca szyjka macicy. Ich obserwacja wymaga wiele wprawy i znajomości własnego ciała. Badanie stanu szyjki macicy wykonuje się za wykorzystaniem palca. W czasie płodnym ujście szyjki macicy jest miękkie, wilgotne i otwarte, a sama szyjka wydaje się być otwarta.
Zobacz także:
Niektóre kobiety podczas trwania dni płodnych mogą pochwalić się gładką i promienną cerą, dobrze układającymi się, błyszczącymi i uniesionymi u nasady włosami oraz podwyższonym libido, co objawia się dużą ochotą na współżycie. Może towarzyszyć temu odczuwanie bólu w podbrzuszu, nazywanego bólem owulacyjnym.
Jak obliczyć dni płodne?
Wyliczanie dni płodnych wymaga dokonywania dokładnej obserwacji własnego organizmu. Wysyła on szereg różnorodnych sygnałów oznaczających gotowość kobiecego ciała do przyjęcia plemnika i rozpoczęcia ciąży. Owulacja owocuje podwyższonym poziomem temperatury ciała, zmianą konsystencji oraz koloru śluzu wydzielanego przez waginę, obrzmiałością i podwyższoną czułością na dotyk piersi oraz występowaniem senności i zmęczenia.
Dni płodne obliczyć można na kilka sposobów. Najlepiej stosować je równolegle, ponieważ zminimalizuje to ryzyko omyłki w obliczeniach. Do metod obliczania dni płodnych zalicza się:
- prowadzenie kalendarza miesiączkowego,
- przeprowadzanie testów owulacyjnych,
- pomiary temperatury ciała,
- przeprowadzanie obserwacji śluzu pochwowego.
Metoda kalendarza miesiączkowego opiera się na zapisywaniu pierwszego oraz ostatniego dnia występowania krwawienia menstruacyjnego. Obserwację zaleca się prowadzić przez kilka miesięcy z rzędu, ponieważ jedynie zestawienie wyników jest w stanie dać miarodajne efekty. Cykl miesiączkowy charakteryzuje się jednakową liczbą dni w każdym miesiącu. Występowanie owulacji najczęściej następuje na 14 dni przed rozpoczęciem krwawienia. Dzień ten warto oznaczyć w kalendarzu, ponieważ jest najbardziej optymalną datą na starania o potomstwo. Z uwagi na żywotność plemników, do zapłodnienia może dojść po stosunku odbytym na dwa dni przed oraz na trzy dni po wystąpieniu jajeczkowania.
Test owulacyjny ma postać zbliżoną wyglądem do testu ciążowego. Można zakupić go w każdej aptece, a jego cena wynosi około 20 złotych za opakowanie zawierające 5 testów. Pasek testowy zanurza się w moczu, a jego zadaniem jest wykrycie w nim hormonu luteinizującego. Do jego wzrostu dochodzi około połowy cyklu. Kiedy wykryjemy podczas przeprowadzania testu jego obecność będzie to oznaczać, iż czas najbliższych 24-36 godzin jest najbardziej odpowiednim na podjęcie starań o potomstwo.
Mierzenie temperatury jest kolejną metodą na obliczenie dni płodnych u kobiety. Pomiary należy wykonywać codziennie, z rana, zaraz po przebudzeniu. Najlepiej codziennie o tej samej godzinie. Jedynie kilkumiesięczna obserwacja pozwoli na ustalenie zależności pomiędzy okresem cyklu, a wysokością temperatury ciała. Ogólna zależność mówi o tym, iż podczas owulacji temperatura ciała kobiety będzie podwyższona w stosunku do pozostałych dni cyklu.
Podczas owulacji śluz znajdujący się wewnątrz pochwy kobiety jest gęsty, przezroczysty oraz jest go dużo. Jego zadanie to zatrzymanie wewnątrz ciała plemników. W dniach niepłodnych śluz nie występuje w ogóle lub posiada rzadszą konsystencję i lekko białe zabarwienie.
Dni płodne: temperatura
Jedną z naturalnych metod planowania ciąży jest stosowanie pomiarów temperatury ciała kobiety i na jej podstawie określanie okresów płodnych oraz niepłodnych. W tym celu zaleca się używanie termometru owulacyjnego i zapisywanie wyników na nim wskazanych kalendarzu.
Termometr owulacyjny charakteryzuje się zdecydowanie wyższą dokładnością w porównaniu do tradycyjnych termometrów. Wyglądem oraz rozmiarami mierniki te są mocno do siebie zbliżone, jednak odróżnia je zastosowana skala pomiaru. W przypadku termometru owulacyjnego jest ona zawężona – od 35,5 do 38,5 stopni Celsjusza, ale jednocześnie określona w sposób dokładniejszy – co 0,05 stopnia. Najwyższą dokładnością cieszą się termometry rtęciowe oraz galowo-indowe. Elektroniczne nie są polecane dla pomiarów temperatury w celach owulacyjnych.
Głównym zadaniem temperaturowej metody określania dnia owulacji jest wyznaczenie podstawowej temperatury ciała. W tym celu pomiarów należy dokonywać przez kilka miesięcy, zawsze o tej samej porze, najlepiej rano, zaraz po przebudzeniu, a ich wyniki skrzętnie zapisywać. Daje to możliwość zaobserwowania wahań i odchyleń od normy, które będą uwarunkowane zmianą poziomów hormonów wydzielanych przez kobiece ciało. Owulacja spowodowana jest podwyższeniem progesteronu w organizmie, co jednocześnie wiąże się z podwyższeniem ciepłoty ciała. Należy jednak pamiętać, iż do skutecznego zapłodnienia może dojść na dwa dni przed podwyższeniem temperatury.
Występowanie w organizmie kobiecym faz temperatur niższych oraz wyższych świadczy o przechodzeniu przez kolejne etapy cyklu menstruacyjnego. Nienaturalnie wydłużona faza podwyższonej ciepłoty ciała może być spowodowana stanem chorobowym lub oznaczać zajście w ciążę. Ciąża bowiem wiąże się ze stałym podniesieniem poziomu progesteronu, który odpowiada za nieznaczny wzrost temperatury.
Niestety nie wszystkie miesiące obfitują w owulację, a więc nie w każdym miesiącu temperatura ciała ulegnie podwyższeniu na skutek wystąpienia dni płodnych. Zakłóceniami, które mogą zaburzyć gospodarkę owulacyjną są:
- nienaturalnie wysoki wysiłek fizyczny,
- trwały stan napięcia psychicznego,
- zmiana strefy czasowej,
- wprowadzanie zmian w codziennych przyzwyczajeniach,
- przyjmowanie niektórych leków,
- znajdowanie się w stanie chorobowym oraz przeziębienia,
- wzmożona nocna aktywność,
- praca na nocne zmiany.
Mierzenie temperatury ciała powinno się rozpocząć na początku cyklu, czyli pierwszego dnia następującego po ustąpieniu krwawienia miesiączkowego. Pomiar powinien mieć miejsce bezpośrednio po przebudzeniu, jeszcze przed wstaniem z łóżka. Temperatura powinna być mierzona zawsze na jednym miejscu na ciele, a sam pomiar musi trwać codziennie tyle samo czasu. Najbardziej odpowiednimi miejscami do wykonywania pomiarów są: pochwa, usta lub odbyt. To miejsca, które pozwalają na ustalenie temperatury błony śluzowej, nie skóry.
Do zapisu pomiarów najwygodniejsze są szczególne karty, które umożliwiają rozrysowanie krzywej termicznej. Wyniki odbiegające od normy należy opatrzyć komentarzem wyjaśniającym domniemane powody wystąpienia odchyleń.
Kalendarzyk płodności
Znajomość zasad tworzenia kalendarza dni płodnych oraz niepłodnych powinna być podstawową umiejętnością każdej kobiety, nawet tej, która nie uznaje naturalnych metod zabezpieczania się przed nieplanowaną ciążą. Pozwoli on na dokładne poznanie funkcjonowania własnego ciała, jego odruchów i wysyłanych nam sygnałów.
Kalendarzyk małżeński służy do określania poszczególnych faz cyklu menstruacyjnego kobiety. Pierwszy dzień tego cyklu przypada na dzień wystąpienia krwawienia miesiączkowego. Wyznacza on rozpoczęcie fazy pierwszej, czyli fazy niepłodności, występującej przed owulacją. W tym czasie komórka jajowa przeżywa czas dojrzewania i przygotowania do uwolnienia z pęcherzyka Graafa. W tym czasie nie powinno dojść do zapłodnienia.
Kolejną fazą jest faza płodna. Przyjmuje się, że rozpoczyna się na dwa dni przed owulacją i trwa trzy dni po niej. W tym czasie występują największe szanse na zapłodnienie.
Ostatnia faza jest nazywana fazą bezwzględnej niepłodności. Wówczas komórka jajowa jest obumarła i niezdolna do przyjęcia plemnika do swojego wnętrza.
Metodę kalendarzykową zaleca się stosować w połączeniu z obserwacją sygnałów dawanych przez kobiece ciało i sygnalizujących jego przechodzenie przez kolejne etapy cyklu menstruacyjnego.
